Hafıza Merkezi olarak bu yıl ikincisini yürüteceğimiz Hafıza ve Gençlik projemiz için yeni dönem başvuru süreci başladı! Dünyadaki ve Türkiye’deki güncel hafıza çalışmalarını ve mücadelelerini genç kuşak ile birlikte tartışmayı, onlarla birlikte özgün hafızalaştırma işleri üretmeyi hedefleyen bu projenin ikinci döneminde yaşları 20 ila 30 arasında değişen katılımcıların başvurularını bekliyoruz.

Her gün karşılaştığımız şiddet, nefret ve ayrımcılıklar nasıl bir tarihten besleniyor? Bugünkü hafıza mücadeleleri ırkçılık, çoğulluk, kamusal alan, kent hakkı, toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizlikler ve aktivizm gibi temalara hangi açılardan, nasıl ışık tutuyor? Bugünü anlamlandırma çabamızda hatırladıklarımızın ve unuttuklarımızın rolü ne? Başka deneyimlerden gelen insanlarla nasıl karşılaşmalar yaşıyor, kendi hikayemize uzak olanlarla nasıl iletişim kuruyoruz? 

Geçmişin getirdiği yük ne zaman bir değişim talebi yaratıyor? Hafızalaştırma çabaları bu değişimde nasıl bir rol oynayabilir? Toplumsal hafızaya dair yeni ifade biçimleri susturulanlara ve bastırılanlara nasıl bir ışık tutabilir? Tekil bir anlatıya karşı çoğul ve eleştirel bir hafıza sahasını kolektif bir şekilde nasıl inşa edebiliriz? 

Hafıza ve Gençlik projesi kapsamında gençlerle birlikte bu soruların peşine düşeceğimiz ve özgün hafızalaştırma işleri ortaya çıkarabileceğimiz bir yolculuk hayal ediyoruz. 

Proje, katılımcılarını eleştirel ve özgür fikirlerin baskı altına alındığı bir ortamda toplumsal hafızanın yaratıcı ifade biçimlerini birlikte aramaya davet ediyor. Bu davet, farklı mekân, zaman ve topluluklara dair bastırılan ve susturulan geçmişin günümüze yansımalarına, sonraki nesillerde bıraktığı izlere ve farklı hatırlanma biçimlerine odaklanıyor. 

Hafıza ve Gençlik’in 2021 yılında yürüttüğümüz ilk döneminde yaşları 18 ila 25 arasında değişen toplam 20 katılımcıya yönelik bir atölye programı düzenledik ve katılımcıların kendi hafızalaştırma projelerini gerçekleştirmeleri için destek sunmuştuk.

Neden bu proje?

Günümüzde geçmişin kendisi ve nasıl hatırlandığı mevzusu; resmi özürlerden imza kampanyalarına, sömürge sonrası araştırmalardan Black Lives Matter hareketine, yeni hafıza mekanlarının inşasından heykel yıkımlarına, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle birlikte sıkça telaffuz edilen soğuk savaş döneminden Neo-Nazi benzetmelerine kamusal alanda gittikçe daha görünür ve tartışılır hale geldi. Türkiye özelinde de ana muhalefet partisi başkanının “helalleşme” çağrısını takiben, geçmişle yüzleşme yeniden güncel bir politik mesele haline geldi. Böyle bir sürecin kimlerle, hangi yöntem, araç ve söylemlerle yürütülmesi gerektiğine ilişkin kamusal alanda çok sayıda kimisi eleştirel kimisi destekleyici tartışma yürütüldü. Hafıza Merkezi olarak biz de bu proje kapsamında yürüteceğimiz çalışmalarla;

• Türkiye’nin farklı şehirlerinden ve toplumsal kesimlerinden gelen gençlerin toplumsal hafıza ve geçmişle yüzleşme alandaki bilgilerini, meraklarını ve uzmanlıklarını artırmalarını sağlamayı,
• Türkiye’deki farklı halkların geçmişlerine ilişkin özgün hafızalaştırma işleri üreterek alana katkı sunmalarını,
• Çeşitli deneyim, birikim ve hafızalara sahip gençler arasında diyalog kurulmasına katkı sunmayı, 
• Bugünün hakikat, haklar ve kimlikler ekseninde şekillenen mücadelelerini geçmişin izini sürerek birlikte sorgulamayı ve anlamlandırmayı amaçlıyoruz.

Nasıl?

Projenin temel faaliyetleri, gençlerin aktif katılımıyla yüz yüze gerçekleşecek atölyeler, gençlerin alanda uzman danışmanların ve hafıza merkezi ekibinin desteği ve işbirliği ile üretecekleri projeler ve hafızalaştırma alanındaki yenilikçi literatür ve çabalara ilişkin yürütecekleri araştırmalardan meydana geliyor. Ayrıca, atölye çalışmalarını ve proje üretim sürecini zenginleştirmek için tarihsel olaylara ilişkin mekanlar, anıtlar veya arşivlere saha ziyareti de düzenlenecek. Katılımcılar tarafından üretilen hafızalaştırma işlerine, Memorialize Turkey isimli Türkiye’deki hafızalaştırma çabalarından bir seçki sunduğumuz web sayfamızda yer verilecektir. 

Proje çıktılarını işbirliğine daha açık bir şekilde sunmak; alandaki farklı paydaşlara ses vermek ve bu alanda üç farklı dilde üretilen (Türkçe, Kürtçe ve İngilizce) akademik çalışmaları, söyleşileri, multimedya araçlarını birer çevrimiçi kaynak olarak daha geniş bir kesime ulaştırma hedefiyle mevcut Memorialize Turkey web sayfasının genişletilerek kolektif bir platforma dönüştürülmesi yine temel faaliyetlerden biri olacaktır. 

Destek

Proje kapsamında düzenlenen tüm etkinlikler için seyahat, konaklama ve yemek harcamaları karşılanacaktır. Katılımcılara üretecekleri projeleri desteklemek üzere araştırma bursu verilecektir. 

Ne zaman? 

18 ay sürecek olan proje, Haziran 2022 – Aralık 2023 tarihleri arasında gerçekleşecek. Bu süre boyunca 5 yüz yüze atölye ve 2 saha ziyaretinin gerçekleştirilmesi planlanıyor. Katılımcıların üretecekleri hafızalaştırma projelerinin ise 2023 yılının Ekim ayı sonuna kadar tamamlanması öngörülüyor.

Ne bekliyoruz? 

Katılımcılardan kendi projelerini üretebilmek için gerekli enerji ve zamanı ayırmalarını ve 18 aya yayılan bu uzun erimli program kapsamında düzenlenen atölyeler sırasında kolektif fikir üretme sürecine aktif olarak iştirak etmelerini bekliyoruz. Tüm atölyeler, proje sürecinin parçaları olarak birbiriyle ilişkili bir şekilde kurgulanıyor ve düzenli katılım gerektiriyor.

Kimler başvurabilir? 

Toplumsal hafıza alanı ile, tarih, sosyoloji, mimarlık, hukuk, güzel sanatlar gibi farklı disiplinler veya sivil toplum aracılığıyla ilişkilenmiş; bu alanda belirli bir bilgi birikimine ve deneyime sahip gençlerden başvuruları bekliyoruz. Ancak bu çağrı aynı zamanda hafızalaştırma alanına kişisel ilgi, merak ve çabası olan gençlerin başvurularına da açıktır. 

Daha önce yeterince ilgi görmemiş, görünür olmayan hafıza sahaları, temaları üzerine eğilmek isteyen ve yaratıcı bakış açısı ve yöntemler geliştirmeye hevesli, yatkın gençlere ulaşmasını önemsiyoruz. Atölyelerin konularını belirleyen ağır insan hakları ihlalleri, ırkçılık, toplumsal cinsiyet, ekolojik yıkım gibi temaları ilişkin hafızalaştırma proje başvurularına öncelik verilecektir.

Adayların;

• 20 – 30 yaş aralığında olması,
• Türkiye ve dünyadaki gelişmelere ilgi duymaları,
• Bildiklerini sorgulamaya hevesli olmaları,
• Kolektif ve yaratıcı üretme süreçlerine uyum gösterebilmeleri,
• Proje boyunca meselelere farklı bakış açıları sunabilmeleri, 
• Öznel ve toplumsal deneyimlerinden getirdikleriyle tartışmaları zenginleştirme motivasyonuna sahip olmaları beklenmektedir. 

Nasıl başvurabilirsiniz? 

Aşağıda belirtilen belgeleri içeren başvurunuzu 16 Mayıs 2022 tarihine kadar hafizavegenclik@hafiza-merkezi.org adresine iletmeniz yeterli. Hafıza ve Gençlik’e kişisel projenizle ya da 2 kişi ortak olarak yürüteceğiniz bir projeyle başvurabilirsiniz.

• Niyet mektubu 
• Önerdiğiniz hafızalaştırma projesine ilişkin tarihsel bağlam ve yöntemleri açık ve detaylı şekilde anlatan bir metin
• Özgeçmiş