Hafıza Merkezi ekibi olarak herkes gibi soluksuz bir şekilde yaşadığımız salgının ne olduğunu, sebeplerini, hayatımız üzerindeki güncel ve gelecekteki muhtemel etkilerini anlamaya çalışıyoruz. Bu olağanüstü durum karşısında kendimizin ve sevdiklerimizin sağlığı ile ilgili endişeleniyor, gerekli tedbirlerin en etkili ve herkesin eşit düzeyde yararlanabileceği şekilde alınmasını istiyoruz. Yaşanan salgının doğası gereği alınması gereken tedbirlerin olağanüstü nitelikleri olması hepimizin sağlığı ve yaşamı için elzem. Ancak hem bu tedbirlerin gerçekten etkili olabilmesi, hem de bu krizden gerekli dersleri almış, sağlıklı toplumlar olarak çıkabilmemiz için demokratik değerleri önceleyen ilkeli ve eşitlikçi tedbirlere ihtiyacımız var. Totaliter kontrolün arttığı gözetim toplumları yerine insan haklarının güvence altına alındığı, neoliberal politikalar yerine emeğin toplumsal değerinin karşılığını bulduğu, devletlerin kendi çıkarlarını değil küresel işbirliğini öncelediği bir siyasi tahayyüle bugün her zamankinden daha çok ihtiyacımız var.
Bu günlerde yaşadığımız süreci anlayabilmek ve neler yapabileceğimiz üzerine kafa yormak için gelişmeleri takip ediyor, salgın sürecini bu eksende tartışan yazılar, raporlar, söyleşiler okuyoruz. Beraber düşünmeye ihtiyaç duyduğumuz bu günlerde bu yazıları paylaşmanın iyi olacağını düşündük. Bu derlemede hem Hafıza Merkezi’nin çalışma alanı kapsamında olan ve pek çok sivil toplum örgütünün tanımladığı biçimiyle doğrudan insan hakları meselelerine değinen yazıları, hem de insan hakları tanımını geniş düşünerek Covid-19 pandemisi ile daha net bir şekilde görünür olan bakım, yoksulluk, dayanışma, temel gelir ve müşterekler gibi meseleler üzerinden yaşadığımız dünyaya bakan ve düşünen yazıları derledik.
Listedeki yazıları haftalık olarak güncelleyeceğiz.
İyi okumalar.
- MarksistFeminist Kollektif, Covid-19 salgını üzerine toplumsal yeniden üretimi merkeze alan 7 tez öne sürüyor. (Universus Sosyal Araştıtmra Merkezi, 8 Nisan)
- Franco ‘Bifo’ Berardi mahlukattan, fayda ve kullanım değerinden, haz, fanilik ve ölümden söz ederek pandemi sonrası dünyanın öncesinden nasıl farklı olacağını tartışıyor. (1+1 Forum, 4 Nisan)
- Tarihçi Rebecca Slang ABD’nin Covid-19 nedeniyle içinde bulunduğu dönemi Fransız Devrimi dönemiyle karşılaştırarak ABD’nin devrimci bir dönemden geçtiğini söylüyor, tarihi insanların yaptığını hatırlatıyor. (The Atlantic, 5 Nisan)
- Toplumsal Bilgi ve İletişim Derneği'nin dahil olduğu 100'den fazla STK, Covid-19 ile mücadelede kullanılan dijital gözetim teknolojilerinin insan haklarına saygılı kullanılması yönünde açıklama yaptı. (TBİD, 3 Nisan)
- Deman GülerTürkiye'de Covid-19'un sağladığı meşruiyetin yeni hukuksuzluklara alet edilmemesi uyarısıyla, etkilenen hak ve özgürlükleri derlemiş. Derleme, salgınla mücadelede insan hakları kontrol listesi mahiyetinde. (Gazete Duvar, 6 Nisan)
- Arundhati Roy, Hindistan'daki Covid-19 krizini anlatırken, hem dünya sisteminin yarattığı eşitsizliklere hem de Hindistan'daki din, kast ve sınıfsal ayrımların bu süreçte daha da belirginleşmesine vurgu yapıyor. (Medyascope, 5 Nisan)
- Pınar Öğünç kargo firmasında çalışan ve görüşmeden önce işsiz kalan bir gençle konuşuyor. Bu sarsıcı tanıklık hem devlet politikalarının alt sınıfları gözardı edişini, hem de tüketme hırsının içerdiği sınıfsal ayrımcılığı ortaya koyuyor. (Gazete Duvar, 5 Nisan)
- Agamben'in Covid-19 tedbirlerine yönelik 'istisna hali' eleştirisine yanıt: Demokratik bir biyopoltika mümkün mü? (Critical Legal Thinking, 14 Mart)
- İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Türkiye’nin erken şartlı tahliye veya ev hapsi planlarına, terörle mücadele yasası kapsamındaki suçlardan hüküm giymiş olsalar dahi ölümcül risk altında bulunan mahpusların dahil etmesi gerektiğini belirtti. (HRW, 3 Nisan)
- Sivil Toplum Geliştirme Merkezi’nin Covid-19 un sivil toplum kurumları üzerindeki etkilerine dair yaptığı görüşmeleri Merkezin youtube kanalından izlemek mümkün.
- Ahmet İnsel 'sonra ne olacak?' sorusunun telaşına düşmeden yaşadığımız şeyi layıkıyla anlamayı öneriyor, salgının kapitalist formasyonda doğallaşan kimi kabulleri sarsma ihtimalinin altını çiziyor. (Birikim Dergisi, 31 Mart)
- Kıdemli insan hakları hukukçusu Hüsnü Öndül, salgına yönelik tedbirleri insan hakları ilkeleri çerçevesinde değerlendiriyor. (Evrensel, 2 Nisan)
- Evidence for Hope: Making Human Rights Work in 21st Century kitabının yazarı ve 2018 Hrant Dink Ödülü panel konuşmacısı Kathryn Sikkink, salgın bağlamında bireysel haklar vurgusunu kollektif sorumluluk kavramıyla dengelememiz gerektiğini söylüyor. (Open Global Rights, 16 Mart)
- Evde kalmanın en temel önlem olarak vurgulandığı bu günlerde International Center for Non-Profit Law raporu Covid-19'la mücadelenin sivil alanı baskı altına alan sürekli önlemlere dönüşmemesi gerektiğini vurguluyor. Center for Non-Profit Law aynı zamanda ülkelerin Covid-19 ile mücadele kapsamında yaptıkları yasal düzenlemelerin insan haklarına etkilerini izliyor. (Center for Non-Profit Law, 10 Mart)
Son güncelleme: 9 Nisan 2020
