İşkence ve zorla kaybetme üzerine iki çizgi hikaye

Zorla kaybetme, tüm dünyada yaklaşık 90 devletin yasadışı yollara başvurarak genellikle muhaliflerine veya kendi iktidarı için tehlikeli bulduğu kişilere, bazen de toplumu terörize etmek için sıradan insanlara karşı uyguladığı bir suç pratiği. Bugün hâlâ akıbeti açıklanmayan kayıplar ve cezasızlık zırhıyla korunan failler bu ülkelerin toplumları için kanayan bir yara. Yüzleşilemeyen bu devlet suçu insan haklarına saygı ve demokratikleşmenin önünde de bir set oluşturuyor. Birleşmiş Milletler küresel bir suç haline gelen zorla kaybetmelere dikkat çekmek için 2011 yılında  30 Ağustos tarihini, Uluslararası Zorla Kaybetme Mağdurları Günü olarak ilan etti. Bugün kayıplarımızı hatırlarken insan hakları savunucusu ve çizer Shazeera Awawi‘nin bu konuda iki çizgi hikayesini Türkçe ve Kürtçe paylaşıyoruz. 

Çizimlerden ilki olan “Somchai Nerede?”, Taylandlı insan hakları avukatı Somchai Neelapaijit’in kaybedilme hikayesini anlatıyor. Shazeera bu çizimi Somchai’ninin kaybedilişinin 15. yıldönümü vesilesiyle 2 Mart 2019’da yapmıştı. 

Çevirisini yaptığımız ikinci çizim Tayland’da işkence ve zorla kaybetme meselelerine ışık tutuyor. Shazeera, hikayenin iskeletini oluştururken Tayland’da faaliyet gösteren insan hakları kuruluşları Cross Cultural Vakfı, Uluslararası Hukukçular Komisyonu (ICJ) ve Uluslararası Af Örgütü Tayland ofisi ile beraber çalışmış. Orijinali 26 Haziran 2017’de Uluslararası İşkence Mağdurlarını Anma Günü vesilesiyle paylaşılan çizgi hikayeyi Türkçe ve Kürtçe paylaşıyoruz.