13.10.2023

Gözlem Raporu: Cumartesi Anneleri/İnsanları 967. haftada da kelepçeyle gözaltına alındı

Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın 7 Ekim 2023 tarihinde gerçekleştirdiği 967. hafta buluşmasına yönelik polis müdahalesini insan hakları örgütleri olarak Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) standartlarına riayet ederek gözlemledik ve yaşanan ihlalleri raporladık. Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) ve Uluslararası Af Örgütü ile birlikte yürüttüğümüz bu ortak izleme çalışmasını, Galatasaray Meydanı üzerindeki hukuki dayanaktan yoksun abluka kaldırılana kadar her hafta sürdürmeyi planlıyoruz.

Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın Galatasaray Meydanı’ndaki buluşmalarını ve bu buluşmalara yönelik engellemelerde ortaya çıkan hak ihlallerini gözlemleyen kurumlar, idari makamların Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) Maside Ocak ve Gülseren Yoleri kararlarını uygulamamakta ısrarcı olduklarını ve kayıp yakınlarının maruz bırakıldıkları hak ihlallerinin kronik bir hal aldığını tespit etmiştir. Yetkililerin Cumartesi Anneleri/İnsanları’na yönelik tutumlarından kaynaklanan ihlaller, gözaltında kaybedilen yakınları için adalet talep eden Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın asli talebini görünmez kılmaktadır.

► Gözlem raporunu okumak için tıklayınız.

20 kişi kelepçelenerek gözaltına alındı, aralarında bir MS hastasının da bulunduğu üç kişiye ters kelepçe takıldı

Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın hakikat ve adalet taleplerini dile getirmek için buluşma mekânı haline getirdikleri Galatasaray Meydanı’na, meydana yakın noktalara ve meydana çıkan bazı sokaklara saatler önce polis ekipleri konuşlandırıldı.
Halihazırda bariyerler ile çevrili olan Galatasaray Meydanı etrafında buluşma saatinden önce kalkanlı çevik kuvvet polisleri ile bir engel daha oluşturuldu.
Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın buluşmasına yönelik müdahale öncesinde ya da sırasında meydan ve meydana yakın noktalarda ilk yardım aracı bulundurulmadı.
Beyoğlu Kaymakamı Can Aksoy, Beyoğlu İlçe Emniyet Müdürlüğü’nün Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın 967. hafta buluşmasının yasaklanması talebine 6 Ekim 2023 tarihinde “Olur” verdi. Yasaklama kararını dayanak olarak gösteren polis, Cumartesi Anneleri/İnsanları’na İstiklal Caddesi üzerinde beş farklı noktada müdahale etti.
İstiklal Caddesi üzerinde oluşturulan iki farklı “güvenlik çemberi” ile ablukaya alınan Cumartesi Anneleri/İnsanları ve hak savunucularının yalnızca bir kısmına “Dağılın” anonsu yapılmasına rağmen dağılmaları için herhangi bir imkan sağlanmadan, aralarında 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından 13 Eylül 1980’de Ardahan’ın Okçu Köyü’ndeki evinden güvenlik güçleri tarafından gözaltına alındıktan sonra kaybedilen ve işkence sonucu öldüğü Meclis İnsan Hakları İnceleme Alt Komisyonu’nun raporu ile de ortaya konulan Cemil Kırbayır’ın kardeşi Mikail Kırbayır (72) ile 23 Şubat 1995’te İzmir’de gözaltında kaybedilen 19 yaşındaki Murat Yıldız’ın annesi Hanife Yıldız’ın (71) da bulunduğu 20 kişi kelepçelenerek gözaltına alındı.
Polis, “işkence ve diğer kötü muamele yasağı”na aykırı olarak aralarında MS hastası Doğan Özkan’ın da olduğu üç hak savunucusuna ters kelepçe taktı.
Bir polis amirinin talimatı üzerine gözaltı yapmaya başlayan üç polis memuru, 21 Kasım 1980’de İstanbul’da gözaltına alındıktan sonra kaybedilen Hayrettin Eren’in kardeşi İkbal Eren’i, “güvenlik çemberi” içerisinde kollarından sürükleyerek gözaltına almak istedi.
TİHV gözlemcisini İstiklal Caddesi üzerinde durduran üç polis, gözlemciye GBT yaptı. Gözlemcinin kurumunu, gözlem yapma yetkisini ve gözlem kriterlerini sorgulayan polisler, gözlemcinin kimliğinin fotoğrafını çekerek WhatsApp grubu olduğu düşünülen bir grupta paylaştı. Gözlemciye kimliği sekiz dakika sonra verildi.
Gözaltına alınan Cumartesi Anneleri/İnsanları ve hak savunucuları, yalnızca bir tanesinin havalandırmasının açık olduğu öğrenilen gözaltı araçlarında ortalama 2 saat 38 dakika tutuldu.
Gözaltına alındıktan sonra Bakırköy’de bulunan Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne götürülen 13 kişi, havalandırması olmayan ve motor ısısının araç içine verildiği gözaltı aracında toplamda 2 saat 10 dakika tutuldu.
Gözaltına alınan Cumartesi Anneleri/İnsanları ve onlara eşlik eden hak savunucuları, ifade işlemleri sonrasında ikinci sağlık kontrolü için iki grup halinde Galatasaray Meydanı’na uzak iki farklı hastaneye götürüldü ve gözaltına alındıktan yaklaşık beş saat sonra bu hastanelerden serbest bırakıldı.
Cumartesi Anneleri’nin/İnsanları’nın 967. hafta buluşmasına yönelik hukuksuz polis müdahalesinin Galatasaray Meydanı ve çevresinde hayatın olağan akışını, yaya-araç trafiğini ve bölge esnafının çalışmasını olumsuz etkilediği gözlemlendi.