Bir Daha Asla! Geçmişle Yüzleşme ve Özür

Açılış: 24 Ekim, Perşembe 18:30

Tarih: 25 Ekim 2013 – 15 Aralık 20

Geçmiş üzerine tartışmalar, son yıllarda hem yaşadığımız coğrafyada hem de dünyanın başka yerlerinde, politik ve sosyal alanda gitgide daha fazla yer kaplıyor. Geçmişle yüzleşme ve özür talebi, bu tartışmaların çatışma noktalarından en önemlisi.

Geçmişle yüzleşme, Türkiye’nin ‘başına açılmış bir belâ’ değil dünyanın gündemindeki bir mesele, evrensel bir dava. Bu nedenle uluslararası örneklere bakarak karşılaştırma yapmak; Türkiye’deki unutma kültürünü dönüştürmek ve adalet duygusunu onarıcı bir hatırlama kültürünün uygarlık sürecinin bir parçası olduğunu kabul etmek açısından önemli. Bu yönüyle geçmişle yüzleşme ve özür, nasıl bir toplumda yaşamak istediğimiz ve nasıl bir ortak gelecek kurmak istediğimizle de ilgili.

“Bir Daha Asla!: Geçmişle Yüzleşme ve Özür” sergisi, geçmişle yüzleşme deneyimlerini ve özür dileme eylemini, toplumların ortak demokrasi kültürünü oluşturma mücadelesi bağlamında ilişkisel olarak ele almaya çalışıyor. Sergi, sekiz vakaya yakından bakarak geçmişte yaşanan hak ihlalleri, katliamlar, soykırım ve insanlık suçlarıyla devletlerin nasıl yüzleştikleri, hangi süreçlerden geçtikleri, nasıl özür diledikleri ve dilenen özrün anlamı üzerine düşünmeye çalışıyor.

Sergide özel olarak incelediğimiz vakaların yanı sıra, günümüze kadar dilenmiş olan resmî özürlerin kapsamlı bir haritası da yer alıyor. Elazar Barkan ve Graham G. Dodds’un danışmanlığında hazırlanan, tasarımcı ve sanatçı Mahir M. Yavuz’un görselleştirdiği bu özel proje, resmî özürleri, tarihsel bağlam ve mekân ilişkisi üzerinden ele alıyor.

Proje dâhilinde iki de kitap hazırlandı. Serginin tamamlayıcısı niteliğindeki katalog, sergi boyunca Depo’dan ücretsiz edinilebilir. Sergi kapsamında ele aldığımız vakaların ayrıntılı olarak incelendiği metinlerle beraber, geçmişle yüzleşme üzerine çalışan yazar ve akademisyenlerin katkılarının yer aldığı kitap ise Bir Daha Asla!: Geçmişle Yüzleşme ve Özür adıyla İletişim Yayınları tarafından basıldı.

Proje Koordinatörleri

Asena Günal (editör), Önder Özengi (küratör), Özlem Yalçınkaya

Vaka Metinleri

Mehmet Sinan Birdal, Derviş Aydın Akkoç, Akademik danışman Elazar Barkan, Resmî özürler listesi Graham G. Dodds, Sergi tasarım Sarper Takkeci, Sergi ve katalog grafik tasarım ve uygulama Fevkalade,Veri haritalama Mahir M. Yavuz, Video montaj Sevgi Ortaç, Fotoğraf baskıya hazırlama Derin Korman, ÇevirilerIrazca Geray, Liz Amado, Barış Yıldırım, Aslı Çetinkaya, Aylin Ülçer, Çiçek Öztek, Balca Ergener, Sergi tasarım uygulama Şantiye Destek, Fotoğraf baskı DAKA A.Ş., Folyo baskı 3T Reklam, Baskı Mas Matbaacılık A.Ş.

Teşekkürler

Fotoğrafçılar ve Belgesel Yönetmenleri

Fred Hoare, Robert White, Marcelo Montecino, Paulo Slachevsky, Marcela Briones, Patricia Alfaro, Marco Ugarte, Behiç Günalan, Dusan Vranic, Irina Nedeva, Andrey Getov, Leslie Woodhead, Mick Csaky, Jon Jones
fotoğraf ve belgesellerini paylaştıkları için

Kurumlar

Mémoires d’Humanité (L’Humanité Gazetesi Arşivi / Archives of the newspaper L’Humanité); Ministère de la Défense – ecpad (Fransa Savunma Bakanlığı – ecpad Arşivi / French Ministry of Defence – ecpad Archive); INA (Ulusal Audiovisuel Enstitüsü, Fransa / National Audiovisual Institute, France); Getty Images Turkey; National Archives of Australia (Avustralya Devlet Arşivleri); Parliament of Australia (Avustralya Parlamentosu); The Library of Congress (ABD Kongre Kütüphanesi); Bundesarchiv (Alman Devlet Arşivi / The Federal Archives of Germany); Museum of Free Derry, Derry (Özgür Derry Müzesi, Derry); Birleşik Krallık Parlamentosu (UK Parliament); UTV Ltd, Belfast; Museo de la Memoria y los Derechos Humanos, Santiago (Bellek ve İnsan Hakları Müzesi, Santiago / Museum of Memory and Human Rights, Santiago); Bulgaristan Devlet Ajansı Arşivi (Bulgaria State Agency Archives); Bulgar Ulusal Radyosu, Sofya (Bulgarian National Radio, Sofia); The Red House, Sofia; Lost Bulgaria, Sofia; Associated Press; Humanitarian Law Center, Belgrade (İnsani Hukuk Merkezi, Belgrad); Antelope Films; Directors Cut Films
arşivlerini paylaştıkları için

Kişiler

Murat Çelikkan, Meltem Aslan, Gökçe Tüylüoğlu, Ferhat Boratav, Pelin Bardakçı, Elif Al, Aslı Çetinkaya, Irazca Geray, Urszula Wozniak, Gökhan Gençay, Christian Bergmann, José Manuel Rodríguez Leal, Adrian Kerr, Marijana Toma, Irina Nedeva, Peyo Tzankov Kolev, Tanıl Bora, Zeynep Moralı, Şengül Ertürk, Ahmet İnsel, Mithat Sancar, Ozan Erözden, Necati Sönmez, Burçak Muraben, Nazlı Gürlek, Hilal Ünal, Fahrettin Örenli, Muhsin Akgün, Gülay Sadık, Gamze Hızlı, Cemre Baytok, Çiğdem Öztürk
her türlü yardım ve destekleri için

“Bir Daha Asla!: Geçmişle Yüzleşme ve Özür”, Açık Toplum Vakfı ve Anadolu Kültür’ün ortak projesidir. (Depo İstanbul Tütün Deposu)