Cemal Temizöz, Kamil Atak ve Kontrgerillaya İçkin 'Başıbozukluk'
İMZALA: Cemal Temizöz Suçsuz ise #21İnsanıKimÖldürdü?
Temizöz ve Diğerleri Davasında adı geçen 21 mağdurun öldürülmesi ile ilgili maktül ve tanık ifadelerinin birçoğunda, devletin ‘alan hakimiyeti’ konsepti çerçevesinde gerçekleştirdiği operasyonların yanı sıra, yerel mülk, arazi ve ticari çıkar ilişkilerinden kaynaklanan filler de bulunmaktadır. Devlet ile kontrgerillanın yerel unsurları arasında bir tür ‘başıbozukluk’ olarak da adlandırılan bu gerilim Cemal Temizöz ve Kemal Atak’ın lideri olduğu Şırnak ekibi için de geçerliydi. Hafıza Merkezi’nin Konuşulmayan Gerçek: Zorla Kaybetmeler raporunun bu konuyu açıklayan ilgili bölümüne bakalım:
Konuşulmayan Gerçek: Zorla Kaybetmeler, Sayfa 38-39
Görüşmecilerden birinin söylediği gibi, bu yerel inisiyatifleri ve devletin merkezi kurumlarının konumunu birbiriyle ilişki içinde değerlendirmek gerek: Burada merkezi düzeyde tasarlanmış ‘konsept’ ve yerelde icracılara ilişkin olarak ‘.zerklik’ bir arada bulunuyor. Bir yandan merkezi konsept olan ‘alan hakimiyeti’ kavramı ve bunun pratik sonucu olan PKK ile onu destekleyen / desteklediği kabul edilen halk kesimlerinin bağlantısını kesme stratejisi yürürlüğe konuluyor. Bunun yapılması için hukukun olağan sınırlarının dışına çıkılması meşru görülüyor. Ama bir yandan da bu alanın dışına çıkacak olan ekiplerin her birinin kendi bölgesine özgün bir çalışma tarzı, yordamı ve yerel ilişkilerden doğan farklı yaklaşımları var.
Örneğin Şırnak ekibi, kentin Habur sınır kapısına yakın konumundan ötürü, Habur ticaretini de kontrol altına almak peşinde. Ya da Kamil Atak ve korucu ekibi oradaki yerel hasımlarıyla olan meselelerini de özel harp stratejisi altında halletme yoluna gidiyor.
Bunun en tipik örneklerinden biri Abdullah Efelti’nin kaybedilmesi. Hem yaptığımız görüşmelerde anlatıldığına g.re hem de Temizöz iddianamesindeki tanık ifadelerine göre Abdullah Efelti’nin kaybedilmesinin sebebi sadece, Cemal Temiz.z ve Kamil Atak’ın ekmesini istemediği bir araziyi ekiyor olması. Arazi, belediye başkanlığı se.imlerinde aday olmak isteyen ama Kamil Atak aday olacağı i.in aday olmaması yönünde tehdit edilen ve adaylıktan çekilmek zorunda kalan Salih Şık’ın mülkü. Şık’ın oğlunun verdiği ifadeye göre Cemal Temizöz önce “Adaylıktan çekilmezsen oğlunu, yeğenini öldürürüm,” diyerek Şık’ın adaylığını geri çekmesini sağlıyor. Şık’ın oğlu, bu olaydan sonra Cemal binbaşının husumetinin arttığını, bahsedilen araziyi ekmemeleri i.in tehditlerde bulunduğunu, ‘ekerseniz ben bir bahanesini bulup panzerlerle girer, ekinleri mahvederim,’ dediğini, hatta o d.nemde, Ankara’da iki daire satıp satın aldıkları su motorlarının çalındığını, motorların .alınmasında da Cemal yüzbaşının parmağı olduğundan şüphelendiklerini, o yıl bu arazilerini ekemediklerini, arazinin boş kaldığını, ertesi yıl Abdullah Efelti’ye araziyi kiraladıklarını, Abdullah Efelti’nin araziyi kiraladıktan sonra yanına geldiğini, “jandarmadan Cemal binbaşı beni tehdit ediyor, araziyi ekmememi istiyor, ne yapacağım,” diye sorduğunu, “bizi de tehdit ediyordu, bilmiyorum,” dediğini belirtir. Görüşmeciler ise bu süreci ş.yle ifade etti:
“Ya burada, 3.000 dönüm ekili alan normalde sulu arazi pamuk ekiyorlardı, her sene. Orayı da hatta ektirmedi. Orayı, bir adam, Abdullah Efelti adında bir adam, orayı ekecekti diye adam mani oldu hatta adamı da öldürdü orada. Yani burayı ekmeyeceksin, bu araziyi ekmeyeceksin. 3.000, düşün 3.000 d.nüm az bir yer değil. 3.000 dönüm eksen nereden baksan dünyanın parası çıkar. E adam gitti, icarını vermişti sahibine, kirasını da vermişti. Ya adam dedi ben buranın icarını vermişim, kirasını vermişim. Zararım baya olmuş burada, benim ekmem lazım burada, çoluk çocuğumun şeyini görmem için. Yok, burayı ekmeyeceksin. Burası, bir bahane uydurup burası Suriye sınırıdır efendim, buraya geliş-geçiş oluyor diye burayı ekmeyeceksin dedi Cemal Temizöz. Bahane! Ondan önce ekiliyordu, ondan sonra da ekildi. Sadece o tarihte mi ekilmeyecek? Hatta adamı öldürdü.”
‘Konsept’ ve ‘özerklik’, Şırnak’ın bütününde devletin farklı temsilcilerinin tutumlarının hem özgüllüğünü hem de bütünlüğünü ifade etmek için çok yerinde kavramlar. Bu bütünlük belli oranda emprovizasyonu, belli oranda kişisel hasımların hesabını g.rmeyi ve belli oranda yerel inisiyatif kullanmayı i.eriyor ama zaten konsept tüm bunlara izin vermek üzerine kurulu. Ne de olsa “devlet Kamil Atak’ın arkadaşıydı”.
