ODTÜ Onur Yürüyüşü Davası: LGBTİ+ Hak Savunucuları Yargılanamaz!

LGBTİ+ hak savunucularının düzenlediği ve tarihsel olarak en büyük etkinliklerden biri olan Onur Yürüyüşleri 2015 yılından bu yana İstanbul, İzmir, Mersin, Antalya ve Ankara’da ayrımcı ve hukuk dışı gerekçelerle valilikler tarafından yasaklanmıştır. Etkinliklere katılan LGBTİ+ hak savunucuları ise gözaltına alınmış, gözaltında da kötü muamele ve işkence yasağı ihlal edilmiştir. Bununla birlikte pek çok ilde düzenlenmek istenen benzeri etkinlikler de valilikler veya yerel otoriteler tarafından yasaklanmış ve LGBTİ+ hak hareketinin savunucularına yönelik baskı ve tehdit ortamı giderek artmıştır.

Ankara’da iki yılı aşkın bir süre boyunca LGBTİ+ etkinliklerinin tamamı Valilik tarafından süresiz olarak yasaklanmış, OHAL’de ilan edilen yasak mahkeme kararıyla kalksa dahi Valilik Emniyet Müdürlüğü’ne ilettiği iç yazışmalar ile ayrımcı yasağı sürdürme eğilimini ortaya koymuştur. Son olarak Ankara’daki 8 Mart Feminist Gece Yürüyüşü’nde güvenlik güçlerinin etkinlik alanına gökkuşağı bayrağını sokmama girişimi ve gökkuşağı bayrağının “yasaklı” olduğunu belirterek LGBTİ+ hak savunucularının eyleme katılımını engellemeye çalışması; LGBTİ+ hak savunucularına dönük artan baskının güncel örneklerinden biridir.

Mart ayı içerisinde İzmir Onur Yürüyüşü ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nde ODTÜ LGBTİ+ Dayanışması tarafından düzenlenen geleneksel ODTÜ Onur Yürüyüşü’nde gözaltına alınan kişilerin yargılanacağı 2 ayrı dava görülecek.

10 Mayıs 2019’da ODTÜ Rektörlüğü’nün çağrısı üzerine kampüse gelen güvenlik güçleri, 9. ODTÜ LGBTİ+ Onur Yürüyüşü’nü biber gazı, plastik mermi ve fiziksel güç kullanarak engellenmiştir. 21 öğrenci ve bir öğretim görevlisi gözaltında alınmış ve gece geç saatlerde serbest bırakılmıştır. Gözaltına alınan LGBTİ+ hak savunucusu öğrencilerin bursları kesilmiş, 18 öğrenci ve 1 akademisyene ise dava açılmıştır. Dava açılan 19 kişinin tamamına Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Kanunu’na muhalefet kapsamında, bir kişiye ise kamu görevlisine hakaret suçlaması ile dava açılmıştır. Davanın 12 Kasım 2019 tarihinde görülen ilk duruşmasında emniyet görevlileri tarafından çekilen görüntülerin ham halinin dosyaya sunulması talebi kabul görmüştür. Buna rağmen hala görüntülerin ham hali dosyada mevcut değildir. Bununla birlikte kötü muamele ve işkence uygulayan güvenlik güçlerinin tespiti için bilirkişi görevlendirilmesi istenmiş, talep kabul görmüş fakat bilirkişi slogan atan katılımcıların tespit edilmesine yönelik, talep dışı bir konuda atanmıştır.

Her ne kadar barışçıl toplanma özgürlüğünü kısıtlamak için belirli gerekçeler öne sürülse de, yetkililerin aldığı yasaklama kararı ve gerekçeleri, başta Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olmak üzere Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ve Anayasa’ya aykırıdır.  LGBTİ+ hak savunucularının düzenlediği etkinliklere getirilen yasaklama kararlarında “genel ahlakın ve genel sağlığın korunması” ve “kamu düzeninin korunması” gibi gerekçeler bu yasakların ayrımcı maiyetini de ortaya koyar niteliktedir. 11 Şubat 2020 tarihinde Birleşmiş Milletler tarafından Türkiye’ye gönderilen Özel Prosedürlerin Uygulanması bildiriminde de LGBTİ+ öznelerin hak savunucusu olarak korunmaları, ifade özgürlüğü, barışçıl toplantı ve örgütlenme özgürlüğü gibi temel haklara erişimleri konusunda ne gibi önlemler alındığı sorulmuş ve hak ihlalleri konusundaki endişeler belirtilmiştir. Bununla birlikte LGBTİ+ hakları savunucularının yargılanması ile yerel ve uluslararası sözleşmeler ile garanti altına alınan hakları ihlal edilmektedir.

12 Mart 2020 tarihinde Ankara 39. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülecek olan ODTÜ LGBTİ+ Onur Yürüyüşü Davası’nın adil yargılanma ilkesi kapsamında gerçekleşmesini ve hak savunucularının derhal beraat etmelerini, kötü muamele ve işkence uygulayan görevlilerin ise soruşturulmasını talep ediyoruz.

İnsan Hakları Savunucuları Dayanışma Ağı

Civil Rights Defenders, Düşünce Suçu(!?)na Karşı Girişim, Eşit Haklar İçin İzleme Derneği, Hakikat Adalet Hafıza Merkezi, İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi, İnsan Hakları Gündemi Derneği, Kaos GL, Punto24 Bağımsız Gazetecilik Derneği, Research Institute on Turkey, Sivil Alan Araştırmaları Derneği, SPoD, Türkiye İnsan Hakları Vakfı, Uluslararası Af Örgütü, Yaşam Bellek Özgürlük Derneği, Yurttaşlık Derneği

İnsan Hakları Savunucuları Dayanışma Ağı, insan haklarını savunmanın evrensel bir hak olduğundan hareketle, insan hakları savunucularına yönelik tüm baskıların takipçisi olmak, kendi aralarında haberleşme ve dayanışmayı güçlendirmek amacıyla çok sayıda insan hakları örgütünün oluşturduğu bir yapıdır.