Mart ayı ile birlikte Hafıza Merkezi, birinci yılını tamamladı. Merkez, bir yıldır yürütülen çalışmaların ürünlerini Mart ve Nisan 2013’te kamuoyu ile paylaşacak.

Öncelikle yaklaşık bir yıldır çalıştığımız belgesel filmimiz Bukâ Baranê bitti. İstanbul Film Festivali kapsamında gösterilecek belgeselin, İstanbul ve Yüksekova’da galaları da yapılacak. Bunları ve diğer illerdeki gösterim tarih ve yerlerini duyuracağız.

Nisan ayı içinde yaptığımız saha çalışması ve hukuki belgelemenin sonuçlarını ortaya koyan raporları da kamuoyu ile paylaşacağız. Mayıs’ta Kaybedilenlerle ilgili kapsamlı bilgilerin yer aldığı veri tabanını da kamuoyuna açacağız.

Birkaç yıldır yürüttüğümüz Hafızalaştırma çalışmaları kapsamında Türkiye’ye ait kapsamlı bir hafıza mekânlarının (Anma Girişimleri, Anıtlar, Müzeler gibi) listesini de Nisan ayında web sitesinde paylaşacağız.

Önümüzdeki ay programına tekrar bakmak gerekirse;

1) Belgesel: Bûka Baranê

İKSV İstanbul Film Festivali’nde gösterimi yapılacak belgesel bir ilkokul fotoğrafından hareket ediyor.

Yüksekova’nın bir köyünde bir ilkokul fotoğrafında poz veren çocukların çoğu yaklaşık 25 yıl sonra aynı köyde bir düğün için bir araya geliyor.

Onlar düğün için hazırlanırken biz de bu çocuklardan onunun 90’lı ve 2000’li yıllar boyunca yaşadıklarına tanıklık ediyoruz. Bukâ Baranê, savaşın gündelik hayatın bir parçası haline geldiği bir bölgedeki bir köyde büyüyen çocukların hikâyesine odaklanıyor. Aynı zamanda, Türkiye’nin yaklaşık 30 yıldır yaşadığı savaşın da hikâyesine. Belgesel bu süreçte sıradan insanların yaşadıkları temelinde barışa olan özlemi dile getiriyor.

Hafıza Merkezi adına yapımcılığını Murat Çelikkan’ın yürüttüğü filmin yönetmeni Dilek Gökçin. Metin yazarlığını İrfan Aktan, müziklerini Ulaş Özdemir’in yaptığı Bûka Baranê, İstanbul Film Festivali kapsamında Pera Müzesi’nde 11 Nisan Perşembe günü, saat 19.00’da gösterilecek.

2) Raporlar

“Konuşulmayan Gerçek: Zorla Kaybedilmeler” başlığı ile yürüttüğümüz çalışma kapsamında bir yıl içinde başta Şırnak (48 kişi) olmak üzere Diyarbakır ve İstanbul’da kaybedilenlerle ilgili 87 derinlemesine görüşme gerçekleştirdik. Bu görüşmelerin elimizde orijinal dilinde (Kürtçe veya Türkçe) ses ve görüntü kayıtları ve Türkçe dökümleri var.

Aynı dönemde hukuk ekibimiz de kaybedilenlerle ilgili adli arşiv oluşturmak üzere (yani şikayet dilekçesi, savcılık soruşturması, açılan mahkeme, mahkeme kararları, AİHM başvurusu gibi) hukuki verileri topladı. Ekibimiz savcılık ve dava takip eden avukatlardan 225 vakaya ait dosyayı elde etmiş durumda.

Türkiye’de yaklaşık 1500 kaybedilen kişi olmasına rağmen bir tek görevlinin hüküm giymemiş olması hukukun üstünlüğü ve demokrasi açısından hangi noktada olduğumuzun da açık bir göstergesi.

Yargısızlık, aldırmazlık, pervasızlık diye nitelenebilecek Zorla Kaybedilenlere ilişkin güvenlik güçlerinin, adli ve idari makamların ortaklaşa yürüttükleri hukuksuzluk ve şiddet ‘devlet terörünün’ boyutları ve işlerliği açısından fazlasıyla kaynak sunuyor.

Bu konudaki kapsamlı raporları Nisan ayında yayımlayacağız.

3) Veri tabanı

İlk planda bu verilerden derinlemesine görüşme ve adli sürece ilişkin verilerin çakıştığı 55 kişi için bilgileri, Mayıs  2013 itibariyle Huridocs’un hazırladığı uluslararası bir veri tabanında kullanıma açmayı hedefliyoruz.

4) Hafızalaştırma çalışmaları

Demokratikleşme çalışmalarının önemli bir unsuru kabul edilen Hafızalaştırma Çalışmaları konusunda Hafıza Merkezi, uzunca bir süredir çalışıyor.

2010 Aralık ayında gerçekleştirdiğimiz Hakikat, Adalet, Hafıza: Deneyimler, Tanıklıklar, Arayışlar(Istanbul) adlı uluslararsı toplantı bünyesinde Louis Bickford’un sunuşuyla Hafızalaştırma ile ilgili atölye çalışmasıyla başladık.

2011 Aralık ayında yine uluslararası katılımla Anıtlar, Müzeler ve Anma Girişimleri (İstanbul) adlı iki günlük toplantıyı gerçekleştirdik.

En son Türkiye’de Hafızalaştırma ve Demokratikleşme (Mardin) adlı iki günlük toplantıda da hem uluslararası deneyimleri hem de Türkiye’deki gelişmeleri ele aldık.

Tüm bu çalışmaların sonucu olarak Nisan ayı başında Türkiye’deki hafızalaştırma girişim, saha ve anıtlarına ilişkin liste ve çalışmaları yayımlayacağımız web sitesi de kamuoyuyla paylaşılacak.