Gençleri sanat ve aktivizm alanından isimlerle bir araya getirerek ırkçılık, çoğulculuk, kamusal alan, kent hakkı ve toplumsal cinsiyet gibi konularda diyalog oluşturmayı hedeflediğimiz Mahalle Sohbetleri devam ediyor. 30 Mayıs’ta gerçekleşecek üçüncü sohbetin konusu, Hafıza ve Gençlik* projesi ikinci dönem katılımcılarından Şükran Demir ve Özgür Ünal’ın Kürt çocuklarının Yatılı İlköğretim Bölge Okulları (YİBO) deneyimleri hakkında hazırladıkları “Şiddet ve Asimilasyon Aracı Olarak YİBO” başlıklı e-kitap ve “YİBO di nav kavilan de…” isimli bir belgesel olacak.

Erken Cumhuriyet döneminde (1926-1938) farklı biçimlerle ve isimlerle var olan yatılı okullar, YİBO’ların resmi olarak 1962 yılında kurulmasıyla birlikte yaygınlaşmaya başlıyor. 1990’larda Kürt illerinde köy yakmaları sonucu köy okullarının kapatılmasını takiben YİBO sayısında ülke genelinde yeniden artış görülüyor.

Aynı hikâyeye iki farklı perspektiften yaklaşan ve birbirini tamamlayan belgesel ve kitap, YİBO’da eğitim almış olan Kürt çocukların deneyimlerine odaklanarak, onların YİBO yaşam pratiklerini ve hafızasını ortaya çıkarmayı amaçlıyor. Bu iki çalışma, okulların kurulduğu yerlerin özellikleri, çocukların uğradığı şiddet, taciz ve diğer hak ihlalleri, toplumsal cinsiyet rollerinin şekillenmesi, karşı kültürlenme ve direniş gibi konulara değinerek o dönemlerde yaşanan hak ihlallerini ve bunun kişilerin hayatlarında bıraktığı izleri görünür kılıyor. 

Etkinliğin başında “YİBO: di nav kavilan de” başlıklı belgeselin ön gösterimi olacak. Bu ay yayımlanan “Şiddet ve Asimilasyon Aracı Olarak YİBO” başlıklı e-kitaba ise sohbet öncesinde web sitemizden ulaşabilirsiniz. Belgesel ve kitap tanıtımının hemen ardından yönetmen Murat Özyaşar ile birlikte belgeselin ve kitabın üzerimizde bıraktığı izlenimleri ve uyandırdığı düşünceleri ele alacağımız bir sohbet gerçekleştireceğiz.

Konuşmacılar

Özgür Ünal, 1997 yılında Almanya’da doğdu. İstanbul Beykent Üniversitesinde Hukuk Fakültesi üçüncü sınıf öğrencisi. Çeşitli sivil toplum kuruluşlarında gönüllü faaliyetler yürüttü. Hafıza Merkezi’nin Hafıza ve Gençlik programının ikinci döneminde Yatılı İlköğretim Bölge Okulları üzerine çalıştı.

Şükran Demir, 1989 yılında Yüksekova’da doğdu. 2014 yılında Çankırı Karatekin Üniversitesi Tarih bölümünden mezun oldu. İstanbul Üniversitesi’nde Gazetecilik bölümünde eğitimine devam ediyor. İstanbul Beykent Üniversitesi’nde “Geç Dönem Osmanlıdan Cumhuriyet Dönemine: Zoğrafyon Rum Lisesi” başlıklı çalışmayla yüksek lisans derecesini aldı. İstanbul’da faaliyet yürüten Kadın Zamanı Derneği’nde yönetim kurulu üyesi. Hafıza Merkezi’nin Hafıza ve Gençlik programının ikinci döneminde Yatılı İlköğretim Okulları üzerine çalıştı.

Murat Özyaşar, 1979’da Diyarbakır’da doğdu. Ayna Çarpması adlı ilk kitabıyla Yunus Nadi Öykü Ödülü ve Haldun Taner Öykü Ödülü’ne layık görüldü. Sarı Kahkaha adlı kitabıyla Uluslararası Balkanika Edebiyat Ödülü’nü kazandı. Aslı Gibidir: Diyarbakır Hikâyeleri son kitabıdır. Kitapları Fransızca, Farsça, Kürtçe ve Soranice'ye çevrildi. Öyküleri İngilizce, Almanca, İtalyanca ve Fransızcaya çevrildi.

*Hafıza ve Gençlik programımız çerçevesinde 2020’den bu yana gençleri toplumsal hafıza çalışmalarına dair bireysel ve kolektif tartışmalara, araştırmalara ve üretime teşvik ediyoruz. Programın ikinci dönemi 2023 yılının sonunda geride kalırken, üçüncü dönemi ise yeni başlıyor.