Mahalle Sohbetleri serisi, İstanbul ve İzmir’de düzenleyeceğimiz üç buluşma ile devam ediyor. Seri kapsamında 6 Haziran  Perşembe günü İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi’nde, 7 Haziran Cuma günü İzmir Dayanışma Akademisi’nde, 8 Haziran Cumartesi günü ise Jîn Art İzmir’de bir araya geliyoruz. 

Mahalle Sohbetleri ile Hafıza ve Gençlik* programının ikinci dönem katılımcılarını, sanat ve aktivizm alanından farklı isimlerle bir araya getiriyor, gençlerin proje kapsamında ürettikleri işler üzerinden ırkçılık, çoğulculuk, kamusal alan, kent hakkı ve toplumsal cinsiyet gibi konulara değiniyoruz. 

Mahalle Sohbetleri (4): Devlet Gözünden Çocukluk ve Taş Atan Çocuklar 

Mahalle Sohbetleri’nin dördüncü buluşmasında Hafıza ve Gençlik katılımcılarından Zilan Turgut’un, Kürt illerinde protesto eylemlerine katılan ve kamuoyunda “taş atan çocuklar” olarak anılan çocukların hikâyelerini kaleme aldığı e-kitabına odaklanacağız. 

Buluşmada önce Zilan Turgut’tan Geç Kalan Buluşmalardan: Taş Atan Çocuklar başlıklı araştırmanın tanıtımını dinleyeceğiz, ardından araştırmacı Gözde Aytemur ile kitabın üzerimizde bıraktığı izlenimler ve uyandırdığı düşünceler üzerine sohbet edeceğiz. 

Zilan Turgut yaptığı araştırma ile dördü 2006 tarihli Terörle Mücadele Kanunu (TMK) uyarınca, üçü aynı kanunda 2010 yılında yapılan iyileşme sonrasında yargılanmış, ve bugün artık yaşları 26 ile 35 aralığında olan yedi katılımcı ile görüşerek deneyimlerini belgeledi. 

Hatırlanacağı üzere Türkiye’de 2006 yılında TMK’da yapılan değişiklikle çocukların terör suçlarından yargılanmasının önü açılmış ve Kürt şehirlerinde yaşayan çocuklar protesto eylemlerine katıldıkları için kamuoyunda “taş atan çocuklar” olarak anılır olmuştu. Kürt çocukların siyasal ayrımcılığa, ifşaya ve damgalamaya maruz bırakıldığı bu süreç 2010 yılında TMK’da yapılan iyileştirme sonucu yargılamaların önü kapatılana kadar devam etti. 

Mahalle Sohbetleri (5): İzmir’in Kentsel Belleğinin Peşinde 

İzmir’de düzenlenecek ilk Mahalle Sohbeti’nin konusu, Hafıza ve Gençlik katılımcılarından Bilge Martan’ın İzmir’in mekânsal hafızasını kentsel politikalar üzerinden incelediği makalesi olacak. 

Buluşmada ilk olarak Bilge, İzmir’in Kentsel Belleğinin İzini Sürmek başlıklı makalesini ve araştırma sürecini anlatacak. Ardından yazar ve çevirmen Diyar Saraçoğlu ile makalenin açtığı soru ve izlenimler üzerine bir sohbetle devam edecek. Makaleyi etkinlik öncesinde okumak için tıklayınız. 

Bilge Martan’ın çalışması, Büyük İzmir Yangını’nın ardından kentte yaşanan dönüşümleri ve bu dönüşümlerin kentsel bellek üzerindeki etkilerini ele alıyor. Çalışmada yangının ardından kentin çeşitli bölgelerinde yaşanan değişiklikler ve bu süreçte uygulanan kentsel politikaların izleri sürülüyor, bu çerçevede Haynots Ermeni Mahallesi’nin yerine Kültürpark’ın inşa edilmesi, Basmane Garı çevresinin dönüşümü, Kadifekale’nin tarihi hafızası, eski Ermeni Hastanesi’nin yeri ve Ege Mahallesi’nin geçirdiği dönüşümler somut örnekler olarak ele alınıyor. İzmir’in çok kültürlü yapısının nasıl değiştiğini ve bu değişimlerin kentsel hafızayı nasıl etkilediğini anlamaya çalışan makale, kapitalizmin ve kentsel politikaların mekân hafızasını nasıl silikleştirdiğini göstermeyi amaçlıyor. 

Mahalle Sohbetleri (6): Yüzleşilmemiş Geçmiş : Newala Qesaba

Mahalle Sohbetleri’nin İzmir’deki ikinci durağı İzmir’in Basmane semtinde bulunan Jîn Art Huner olacak. İnsan Hakları Derneği ve Özgürlük için Hukukçular Derneği İzmir şubeleri işbirliği ile gerçekleşecek sohbetin konusu ise Hafıza ve Gençlik katılımcılarından Pelda Vesek’in Siirt’teki katliam ve toplu mezar mekânı Newala Qesaba’nın (Kasaplar Deresi) tarihi üzerine, gazeteci Günay Aslan, hak savunucusu Evin Çiçek ve avukat Barış Yavuz ile yaptığı görüşmelerle birlikte hazırladığı “Benim Adım Newala Qesaba” başlıklı belgesel çalışması olacak. 

Buluşmamızda Pelda Vesek’in belgeselini izledikten sonra belgeselin hissettirdiği ve düşündürdüğü meseleler üzerine İHD İzmir Şubesi Kayıplar Komisyonu’ndan Caner Canlı’nın katılacağı bir sohbet gerçekleşecek. 

Newala Qesaba, Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarından bu yana katliam ve ağır insan hakları ihlallerine tanık olmuş, halen açılmamış toplu mezarların bulunduğu tahmin edilen, Siirt il merkezine yakın 405 dönümlük bir alan. Kasaplar Deresi olarak da bilinen Newala Qesaba, Ermeni Soykırımı sırasında Ermenilerin ve Keldanilerin katledildikleri yerlerden biri olarak kayıtlara geçmiştir. 1980’li ve 1990’lı yıllarda ise askerî operasyonlarla hayatını kaybeden ve gözaltında kaybedilen Kürtlerin gömüldükleri yer olarak anılıyor. Günümüzde Newala Qesaba’nın koruma altına alınması, şeffaf bir soruşturma ve kazı sürecine tabi tutulması gerekirken, derenin yapılaşmaya açıldığına ve rant süreçlerine kurban edilerek travmatik hafızanın üstünün kapatılmaya çalışıldığına şahit oluyoruz. 

Konuşmacılar

Zilan Turgut, 1997 yılında Hakkari’de doğdu. 2018 yılında girdiği Boğaziçi Üniversitesi’nden 2024 yılında mezun oldu, Felsefe ve Sosyoloji bölümlerinde çift anadal yaparak iki dalda lisans derecesi aldı. Buna ek olarak, lisans eğtimi sırasında çeşitli gönüllülük deneyimleri oldu.

Gözde Aytemur, 2011 yılından beri Galatasaray Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde öğretim elemanı olarak çalışmaktadır. Araştırma konuları çocuk ve genç ceza adaleti, adalet kurumlarının ve adli mesleklerin yönetimsel ve siyasal dönüşümü, medya-hukuk-adalet ilişkileri ve sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri üzerine odaklanır. 2022 yılında ENS Paris-Saclay Üniversitesi’nde savunduğu “Les procureurs en Turquie, des ‘empereurs sans pouvoir?’ Étude d’un groupe professionnel pris entre la managérialisation et la politisation de la justice” (Türkiye’de Savcılar “Züğürt İmparatorlar” mı? Adaletin Yönetimselleşmesi ve Siyasileşmesi Arasında Kalmış bir Meslek Grubunun Analizi) başlıklı doktora tezi, Fransız üniversitelerinin katılımıyla oluşturulan Galatasaray Üniversitesi Konsorsiyumu tarafından araştırma ödülüne layık görüldü. Ayrıca sivil toplum alanında da çalışmalar yapan Aytemur, 4 Kuşak Haklar Toplum Araştırmaları Derneği’nin kurucularındandır. 

Bilge Martan, Şehir ve Bölge Planlama alanında lisans ve yüksek lisans derecesi aldı. Sivil toplum alanında çalışıyor. Göç, kent hakkı ve mekân hafızası alanlarıyla ilgileniyor. 

Diyar Saraçoğlu, farklı mecralara yazar ve çevirmen olarak katkı sunuyor. Toplumsal hareketler, medya ve bilişim ile ilgileniyor. Fotoğraf ve video üretimleri çeşitli platformlarda sergilendi. 

Pelda Vesek Sandalcı, 1994 yılında doğdu. Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu. Altı yıldır Diyarbakır Barosu’na kayıtlı, serbest avukatlık yapıyor.

Caner Canlı, 1958 yılında İzmir’de doğdu. Edebiyat öğretmeni. Memleketin değişik yerlerinde öğretmenlik yaptı. 2017 yılında 686 sayılı KHK ile ihraç edildi. Eğitim Sen İzmir 5 No’lu Şube Başkanlığı ve yönetim kurulu üyeliği; İzmir Demokrasi Platformu dönem sözcülüğü görevlerinde bulundu. Halen İHD İzmir Şubesi’nde yönetim kurulu üyesi.

*Hafıza ve Gençlik programı çerçevesinde 2020’den bu yana gençleri toplumsal hafıza çalışmalarına dair birlikte öğrenmeye, düşünmeye ve araştırmaya teşvik ediyoruz. Programın ikinci dönemi 2024 yılının Ocak ayında tamamlandı. Programın üçüncü dönemi ise 26-27 Mayıs 2024 tarihinde düzenlenen açılış toplantısıyla başladı.