Hafıza Merkezi olarak 2022 yılında başlattığımız Geçmişi Konuşmak, Barışa Alan Açmak başlıklı çevrimiçi panel serisine bu yıl da devam ediyoruz. Yeni seride dünyada ve Türkiye’de hakikat ve adalet arayışı, hafıza sahaları, hafızalaştırma, onarıcı adalet ve toplumsal barışa dair farklı deneyim ile yaklaşımları ve bunların etkilerini konuşuyoruz. Dört panelden oluşacak serinin ikinci oturumu 14 Haziran Çarşamba günü saat 18.00’de 30. Yılında Madımak Katliamı ile Yüzleşmek başlığıyla çevrimiçi olarak düzenlenecek. 

Otuz yıldır cezasız bırakılmış olan Madımak Katliamına ilişkin adalet arayışı hâlâ devam ediyor. Katliamın ardında bıraktığı hafızayı farklı açılardan ele almayı ve bu hafızayı farklı yöntemlerle canlı tutan öznelerle bir araya gelmeyi planladığımız bu panelde, Avrupa Aleviler Birliği Konfederasyonu’nun desteğiyle hayata geçirilen Madımak Katliamı Hafıza Merkezi projesini, projenin sahiplerinden dinleyeceğiz. Madımak Katliamı için hazırlanan bir sanal müze projesi olan Madımak Katliamı Hafıza Merkezi’ni proje yürütücüleri, kayıp yakınları, katliamın tanıkları ve katliama ilişkin adalet mücadelesini yürüten avukatlar ile birlikte konuşacağız. Madımak Katliamının gerçekleşmesine zemin hazırlayan ideolojik, hukuksal, siyasal yapıyı tartışmaya açmak, devletin kurumları ve kamu görevlilerinin sorumluluğu görünür kılmayı amaçlayan bu proje, Madımak Oteli’nin etrafını saran faşizmin kökenlerini sorgulamak, siyasi sorumluları açığa çıkarmak ve kuşaktan kuşağa aktarmak için yola çıktı. Adaletin halen tesis edilemediği otuzuncu yıl dönümünde ziyaretçilere açılması planlanan web portalının amacı tam olarak bu: Hakikati en geniş kesimlere ulaştırmak, unutturmamak. 

Proje yürütücüleri, dijital kütüphane, Sanal Müze, web belgesel, sözlü tarih görüşmeleri ve röportajlardan oluşan bu Hafıza Merkezi’ni şöyle anlatıyor: “Katliamın 30. yıl dönümünde Madımak Katliamı Hafıza Merkezi Web Portalı ile gökyüzüne bir anıt dikiyoruz. 33 canımız onuruna diktiğimiz bu anıt, katliama dair hakikatleri, 33 canımıza dair hatıraları dünyanın her köşesinden gökyüzüne bakan herkesin görebileceği bir web anıttır.”

Bağlam

Türkiye’de yeni bir barış sürecinin doğması ihtimalinin de mümkün göründüğü önemli bir sürecin eşiğinde olduğumuz bugünlerde, geçmişle yüzleşme ve onarıcı adalet kavramları hem sivil hem siyasi alanda konuşulmaya devam ediyor. Bu sesi daha çok yükseltmek amacıyla dört farklı oturumda adalet ve hafızalaştırma alanlarında mücadeleler vermiş, köklü birikimlere sahip öznelerin ve eleştirel araştırmacıların çalışmalarını görünür kılarak toplumsal hafıza, adalet arayışı, hafızalaştırma, sanat ve onarıcı adalet gibi meseleleri daha geniş bir kesimle birlikte tartışmayı hedefliyoruz. Dünyada ve Türkiye’de adalet arayışı, toplumsal barış ve adaletin hem cezalandırıcı hem de onarıcı mekanizmaları ile ilgili farklı yaklaşımlara ilişkin yeni alanlar açacağımızı ümit ediyoruz.

Panel temaları, Hafıza Merkezi’nin ana çalışma alanlarını yansıtmakla birlikte, Türkiye’de barış inşasına yönelik çalışmaların yapısal unsurlarını teorik ve pratik bağlamlarda tartışmayı mümkün kılacak şekilde seçildi. Hafıza Merkezi, kurulduğu 2011 yılından beri geçmişle yüzleşme, cezasızlık ve barış alanlarında araştırma ve savunuculuk yürütüyor. Hakikatlerin ortaya çıkarılması için yaşanan yaygın ve sistematik insan hakları ihlallerinin uluslararası standartlara uygun bir şekilde belgelenmesi, raporlanması ve hafızalaştırılması için çabalarımız, aynı zamanda güncel siyasal ve toplumsal barış tartışmalarına katkıda bulunmayı hedefliyor.

Yenilenmiş versiyonu geçtiğimiz ay yayına giren Memorialize Turkey web sitemizde de çalışmalarımızla paralel olarak Türkiye’de ağır insan hakları ihlallerine uğrayan birçok grup ve bireyle ilgili oluşturulan hafızalaştırma projelerini derliyoruz. Amacımız, katkı ve işbirlikleri ile geliştirmeye devam edeceğimiz bu site aracılığı ile hafızalaştırma çalışmalarının farklı biçim, kapsam ve işlevlerine dair bir diyalog başlatmak. Derlememizin panel kapsamında da üzerine konuşmayı ve derince düşünmeyi planladığımız hafızalaştırma ve onarıcı adalet kavramlarının hafıza mekanları ve sahaları üzerinde etkisi, değişimi ve dönüşümüne olan katkısını incelemek için bir referans noktası olmasını ümit ediyoruz.

Proje hakkında

Panel serisi, Hafıza Merkezi’nin Olof Palme International Center ve İsveç Genç Sosyal Demokrat Birliği (SSU) ile işbirliği içinde yürüttüğü Türkiye’de Barış Savunuculuğunu Güçlendirmek projesi kapsamında düzenlenmektedir. Proje kapsamında Türkiye’deki sivil toplumun yeni bir barış sürecinin yeniden başlaması ve devam etmesi çabalarında daha etkin bir rol alması ve böylece sivil toplumun barış savunuculuğu alanına katkıda bulunmasına yönelik kapasite geliştirme ve araştırma faaliyetleri gerçekleştiriyoruz.

Konuşmacılar

Ali Çağan, Madımak Katliamı tanığı. Çağan sahne çalışmalarına 1988 yılında başladı. Halkevleri, sendikalar, işçi ve memur örgütleri ile Pir Sultan Abdal şenlikleri ve diğer alevi ve demokratik kitle örgütlerinin yurt içinde ve yurt dışında bulunan kültür etkinliklerine sunucu ve sanatçı olarak katıldı. Aşık Mahzuni’nin Halk Ozanları Kültür Derneği genel başkanı olduğu dönemde genel sekreterlik görevinde bulundu. Pir Sultan Abdal Kültür Derneği’nde yönetim kurulu üyeliği, kültür sekreterliği ve onur kurulu üyeliği görevlerinde bulundu. Aynı zamanda Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu Madımak Komitesi üyesi.

Eylem Şen, Belgesel film yönetmeni ve bilgisayar mühendisi. Şen’in yönetmenliğini yaptığı belgesel filmler ulusal ve uluslararası çok sayıda festivalde gösterildi ve aralarından bazıları ödüllere layık görüldü. Metropolis 2013 yılında, 7. Sinepark Kısa Film Festivali, Çarpışan Aramalar Kategorisi, Mansiyon Ödülü aldı. Kornea İkilisi (Cornea Duo, 2013), 2014 yılında Türk Kızılayı İstanbul Şubesi Kısa Film ve Belgesel Yarışması, Belgesel Dalında Birincilik Ödülü aldı. Yüksek lisans tezine dayanan Anti-Faşizm Estetiği: 1945 Sonrası İtalyan Sinemasında Faşizm Eleştirisi adlı kitabı Nota Bene Yayınları tarafından yayımlandı. Geçtiğimiz yıl, Madımak Katliamının 29. yılı için Alevilerin Sesi dergisinde yayınlanan “Kötülüğün Sıradanlığı Madımak” isimli çalışmaya pek çok isimle birlikte katkı sundu. Madımak Katliamı için hazırlanan sanal müze projesi olan Madımak Katliamı Hafıza Merkezi’nin Koordinatörü ve Web Kreatif Direktörü.

Hüseyin Mat, Erzurum doğumlu. Temmuz 1990 tarihinden bu yana Almanya’da yaşıyor. Pazarlama ve Dış Ticaret, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü ve İşletme Bölümü Mezunu. 1993 Sivas Katliamı ile birlikte Almanya ve Avrupa Alevi hareketi içerisinde gençlik kolundan başlayarak her kademesinde görev aldı. Mannehim Cemevi Başkanı, Almanya Alevi Gençler Birliği Genel Başkanı, Almanya Alevi Birlikleri Federasyonu Genel Sekreteri, 2012 tarihinden itibaren Almanya Alevi Birlikleri Federasyonu Genel Başkanı ve 2015 tarihinden itibaren Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu Eşit Başkanlık görevini sürdürmektedir.

Şehriban Metin, Handan Metin’in ablası. Handan Metin, Madımak Katliamında katledildiğinde 20 yaşındaydı. Sivas Divriği’de doğan Metin, 1992 yılında ODTÜ Eğitim Fakültesi Biyoloji Bölümü’ne girmişti ve Divriği Kültür derneği kadın komisyonunda çalışıyordu. Şehriban Metin 30 yıldır durmaksızın kardeşi için adalet aramaya devam ediyor. 

Şenal Sarıhan, Hukukçu ve siyasetçi. 100 Kahraman Kadın ve Robert Kennedy İnsan Hakları Ödülü sahibi Sarıhan, TÖS (Türkiye Öğretmenler Sendikası) ve TÖB-Der (Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği) içerisinde yönetim kadrolarında yer aldı. 12 Eylül davası avukatlarındandır. 30 yıldır 2 Temmuz 1993 yılında Sivas’ta meydana gelen katliamda yaşamlarını yitiren aydınların yakınlarının avukatlığını yapıyor.