​​Hafıza Merkezi olarak 2022 yılında başlattığımız Geçmişi Konuşmak, Barışa Alan Açmak başlıklı çevrimiçi panel serisinin bu yıl üçüncüsünü düzenliyoruz. 

Bu sene üç panelden oluşacak seri kapsamında, dijital alanda hafızalaştırma çalışmalarını kapsayıcılık, erişilebilirlik, hikaye anlatıcılığı, bilgi depolama ve veritabanı kullanımını gibi başlıklarda değerlendirip, bu çerçevede farklı deneyimler, yaklaşımlar ve bunların etkilerini konuşacağız. 

Serinin ilk oturumu 16 Ekim Çarşamba günü saat 18.00’de Hafızalaştırma, Erişilebilirlik ve Kapsayıcılık başlığıyla çevrimiçi olarak düzenlenecek. Panelde Sesli Betimleme Derneği’nden Engin Yılmaz, Hafıza ve Gençlik proje katılımcılarından Bêrîvan Saruhan ve Hêlîn Batar ile Türkiye’de Hafızalaştırma örneği üzerinden hafıza çalışmalarını daha erişilebilir ve kapsayıcı kılma yöntemlerini tartışacağız. Kayıt için tıklayın. 

2013 yılında yayınlanan Türkiye’de Hafızalaştırma sitesinin 2022’de başlayan yeniden tasarım sürecinde, hem sitenin tüm içeriklerini gözden geçirip güncelledik hem de hafızalaştırma alanında daha kapsayıcı ve katılımcı bir yaklaşımı benimsemeye başladık. Türkiye’de ağır insan hakları ihlallerine uğrayan birçok grup ve bireyle ilgili oluşturulan hafızalaştırma projeleri hakkında eleştirel bir değerlendirme sunan web sitesinin daha geniş bir okur kitlesine hitap edebilmesi ve engelli bireyler için erişilebilir olması amacıyla Sesli Betimleme Derneği ile işbirliği yaparak içerikleri dinlenebilir hale getirdik. Aynı zamanda, siteyi zenginleştirmek ve anlatımı çok sesli kılmak için Hafıza ve Gençlik projemizin farklı dönemlerden genç katılımcılarının katkılarıyla siteyi projelerin Kürtçe çevirileri, yeni proje içerikleri, söyleşiler ve denemeler ile zenginleştirdik.

Şu anda derlememizde yer alan 40 hafızalaştırma projesinden 25 tanesi için sesli betimleme kayıtları ilgili projelerin sayfalarında görme engelli dinleyiciler için erişilebilir durumda. Bu dosyalara ayrıca YouTube hesabımızdan toplu olarak ulaşılabilir. Derlemedeki 8 proje ise Kürtçe'ye çevrilmiş durumda. Ayrıca Hafıza ve Gençlik programımızın katılımcısı gençlerin derlemede sergilenen çeşitli projelerle ilgili gerçekleştirdikleri 10 söyleşi ve 6 deneme yine web sitemizi zenginleştiren içerikler oldu.

Türkiye’de Hafızalaştırma derlemesine yaptığımız bu eklemeler, hafızalaştırma çalışmalarının çok boyutlu süreçlerini daha iyi belgeleyerek mağdur ve hayatta kalanlara, sivil toplum aktörlerine, sanatçılara, tasarımcılara, farklı birey ve grupların deneyim ve düşüncelerine alan açmayı hedefliyor. Böylece, büyümeye devam eden web sitesinin, insan hakları ve geçmişte yaşanmış adaletsizliklerle ilgili merak, anlama ve sorgulama becerilerinin gelişmesine katkı sunmasını umuyoruz.

Proje hakkında 

Panel serisi, Hafıza Merkezi’nin Olof Palme International Center ile işbirliği içinde yürüttüğü Türkiye’de Barış Savunuculuğunu Güçlendirmek projesi kapsamında düzenlenmektedir. Proje kapsamında Türkiye’deki sivil toplumun yeni bir barış sürecinin yeniden başlaması ve devam etmesi çabalarında daha etkin bir rol alması ve böylece sivil toplumun barış savunuculuğu alanına katkıda bulunmasına yönelik kapasite geliştirme ve araştırma faaliyetleri gerçekleştiriyoruz.

Aynı proje kapsamında, 2022 ve 2023 yıllarında düzenlediğimiz panel serilerinde dünyada ve Türkiye’de hakikat arayışı, ırkçılık, adalet talebi, hafızalaştırma, onarıcı adalet ve toplumsal barışa dair farklı deneyim ve yaklaşımları el almıştık.

• Irkçılıkla Yüzleşmek – Nesrin Uçarlar, Yıldız Önen, Betsy Penso – 9 Mart 2022
• Barış İnşasında Meclisin Rolü – Nisan Alıcı, Onur Bakıner, Yeşim Yaprak Yıldız – 30 Mart 2022
• Onarıcı Adalet Yaklaşımları – Aslı Odman, Duygu Dağ, Murat Deha Boduroğlu – 27 Nisan 2022
• Çatışmalı ve Bölünmüş Kentlerde Hafıza ve Mekan – Dilan Kaya, Nihal Soğancı – 21 Haziran 2022
• Türkiyeli Gençlerin Geçmiş Algısı ve Gelecek Tahayyülü – Cihan Erdal, Derya Fırat, Leyla Neyzi – 30 Kasım 2022
• Adalet Arayışında Hafızanın Temsili – Fatoş İrwen, Kardelen Işık, Şener Özmen – 8 Mayıs 2023
• 30. Yılında Madımak Katliamı ile Yüzleşmek – Ali Çağan, Eylem Şen, Hüseyin Mat, Şehriban Metin, Şenal Sarıhan – 14 Haziran 2023
• Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Hafıza ve Barış – Hacer Özdemir, Handan Çağlayan, Meral Akkent, Nazlı Mayuk – 10 Ağustos 2023
• 12 Eylül’ün Siyasi Belleği ve Tarihsel Adalet – Aylin Tekiner, Bülent Aydın, Eylem Delikanlı, Hülya Deveci – 1 Kasım 2023
• Yaramız Derindir: Hafıza Sahası ve Sömürgeci Afazi – Adnan Çelik, Noémi Lévy-Aksu, Özgür Sevgi Göral, Tanıl Bora – 14 Kasım 2023

Konuşmacılar

Bêrîvan Saruhan 1994 yılında Mardin’de doğdu. 2017 yılında Mardin Artuklu Üniversitesi Kürt Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu. Aynı üniversitenin Yaşayan Diller Enstitüsü Kürt Dili ve Kültürü Anabilim Dalında yüksek lisans eğitimine devam etmektedir. Birçok sivil toplum kuruluşunda gönüllü ve profesyonel çalışmalar yürüttü. Bununla beraber 4 yıl boyunca İstanbul Kadın Zaman Derneği ve toplumsal cinsiyet ve kadına yönelik şiddetle mücadele alanında çalışmalarını sürdürdü. 2016 yılından itibaren yeminli serbest tercüman, editör ve Kürtçe dil eğitmeni olarak da çalışmaktadır. Şu an Mardin Büyükşehir Belediyesi'nde eş başkan danışmanı olarak görev yapmaktadır.

Engin Yılmaz 1979 yılında doğdu. Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji ve Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık bölümlerini çift ana dal öğrencisi olarak bitirdikten sonra, Bilişsel Psikoloji alanında yüksek lisansını tamamladı. 2016’da Boğaziçi Üniversitesi Yetişkin Eğitimi Alanı’ndan doktorasını aldı. Halen Boğaziçi Üniversitesi’nde, Marmara Üniversitesi’nde, Bilişimde Erişilebilirlik ve Mef Üniversitesi’nde Özel Eğitim derslerini veriyor. Aynı zamanda Boğaziçi üniversitesi Görme Engelliler Teknoloji ve Eğitim Laboratuvarı GETEM’in direktörlüğünü yürütüyor. Ayrıca Engelsiz Erişim Derneğinin ve Sesli Betimleme Derneğinin kurucuları arasında ve bu derneklerin yönetim kurulu üyesidir.

Hêlîn Batar 1998 yılında Antakya’da doğdu. Boğaziçi Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler ile Sosyoloji bölümlerinde lisans öğrencisi. Yaklaşık yedi yıldır çeşitli kurum ve gruplarla özellikle toplumsal cinsiyet, insan hakları ve toplumsal hafıza alanlarında çalışıyor. İlk bölümü 2024 yılında yayınlanan Kuir Eğlencenin Peşinde adlı podcast serisini hazırlayıp sunmaktadır. Hayvanlar dâhil hepimizin özgür ve onurlu bir yaşam sürebileceği bir dünya için aktivizm alanında mücadele etmektedir.

Kerem Çiftçioğlu, 2014'te katıldığı Hafıza Merkezi’nde iletişim direktörü olarak görev alıyor. Lisans eğitimini Sabancı Üniversitesi Toplumsal ve Siyasal Bilgiler, yüksek lisans derecesini ise Essex Üniversitesinin İnsan Hakları Teori ve Pratiği Programından aldı. Helsinki Yurttaşlar Derneği, İstanbul Bilgi Üniversitesi Avrupa Birliği Enstitüsü, Europa Nostra Türkiye ofisi, Asker Hakları İnisiyatifi gibi çeşitli kar amacı gütmeyen kurumlarda gönüllü ve profesyonel çalışmalarda görev aldı.