“1990’lı Yıllardaki Ağır İnsan Hakları İhlallerinde Cezasızlık Sorunu: Kovuşturma Süreci” başlıklı raporumuz 1990’lı yıllardaki ağır insan hakları ihlalleriyle ilgili 12 ceza davasını inceliyor, davaların cezasızlığa sürüklenmesine yol açan mevzuat, uygulama ve tutumları analiz ediyor.

Bu raporun hazırlanması vesilesiyle, Türkiye’nin demokratikleşmesinin önündeki en büyük engellerden biri olan cezasızlık sorununu, Türkiye’nin ve dünyanın içinden geçtiği yeni dönemin dinamikleri üzerinden tartışacağımız çevrimiçi bir webinar düzenliyoruz.

► Lansman etkinliğine kayıt olmak için tıklayın
► Raporu okumak için tıklayın.
► Tarih: 18 Kasım Perşembe, 15:00

İnfografik: #PekiFailKim?

Söz konusu davalara konu olayların bağlamını 1990’lı yıllarda Kürtlere yönelik işlenmiş ağır, yaygın ve sistematik insan hakları oluşturuyor. Bu yıllarda, TSK ile PKK arasındaki silahlı çatışma sırasında Kürtlerin yaşadığı yerleşim yerleri boşaltıldı, sivillere yönelik hukuk dışı infazlar ve zorla kaybetmeler gerçekleşti. Raporda ele alınan 12 davanın her biri işte bu bağlamda gerçekleşmiş bir ağır insan hakkı ihlali olan zorla kaybetmeler odaklanıyor.

#PekiFailKim? – İnfografiği tam ekran görmek için tıklayın.

Zorla kaybetmenin tanımı: “(…) devlet görevlilerinin ya da devletin yetkilendirmesi, desteği veya göz yummasıyla hareket eden kişilerin ya da kişi gruplarının, bir kimseyi gözaltına alma, tutuklama, kaçırma ya da diğer herhangi bir biçimde özgürlükten yoksun bırakması ve bu durumdaki bir kimseyi, özgürlükten yoksun bırakmayı kabul etmenin reddedilmesi veya kaybedilen kişinin akıbetinin ya da nerede olduğunun gizlenmesiyle, hukukun koruması dışına çıkarması,” – Birleşmiş Milletler Herkesin Zorla Kaybetmelere Karşı Korunması Hakkında Uluslararası Sözleşme’nin 2. maddesi

Davalara konu yaşananlar: Çoğu davada maktullerin birçoğu, önce alıkonularak, işkenceye maruz bırakılmış, ardından infaz edilerek, cesetleri yol kenarlarına, su kuyularına atılmış veya yeri gizlenerek gömülmüş, akabinde yakınlarının akıbetlerini öğrenmesi engellenmiştir. Bazı olaylarda ise, maktuller alıkonularak, başka bir yere götürülmeksizin orada bulunan kişilerin tanıklık edeceği şekilde sokak ortasında, hukuk dışı bir biçimde doğrudan infaz edilmiştir.

Rapor Bulguları

Hafıza Merkezi olarak rapora konu 12 davanın kovuşturma süreçlerinde cezasızlık akıbetine yol açan etkenleri analiz ettiğimiz bu rapor, 2015 yılından bu yana yaptığımız dava izleme faaliyetlerine dayanıyor. Bu izlemenin çıktıları bir dava izleme sitesi olarak kurguladığımız Faili Belli web sitesinde bulunabilir. Zorla kaybetme suçuna ilişkin açılmış 12 ceza davasının verilerine dayanan bu çalışma, mevzuat ve uygulamada cezasızlığa yol açan sorun alanlarını tüm boyutlarıyla ortaya koymayı ve cezasızlığın bir devlet kültürü haline gelmesini önlemek için politikalar geliştirilmesine ve pratikte buna yönelik tedbirlerin hayata geçirilmesine katkı sağlamayı hedefliyor.

Takip ettiğimiz 12 davanın cezasızlığa giden süreçlerindeki ortak örütnüleri ortaya koyan infografik çalışmamızı, ve cezasızlık sonucuna katkı verdiğini gözlemlediğimiz 11 bulguyu sizler için derledik.