Rapor Lansmanı: Bir Dönem Kapanır Yeni Bir Dönem Açılırken 1990'larla Yüzleşme Davaları
Hafıza Merkezi olarak 1990’lı yıllardaki ağır insan hakları ihlallerinde cezasızlık sorununu araştıran yeni bir rapor yayımladık. 1990’lı Yıllardaki Ağır İnsan Hakları İhlallerinde Cezasızlık Sorunu: Kovuşturma Süreci başlıklı rapor, ihlallerle ilgili bugüne dek açılan ceza davalarının yargılama süreçlerini mercek altına alıyor. Bir süredir Faili Belli websitesi üzerinden sürdürdüğümüz dava izleme faaliyetinin bir ürünü olan raporda, duruşmalardaki gözlem bulgularına dayanılarak, davaların cezasızlığa sürüklenmesine neden olan mevzuat, uygulamalar ve yargı makamlarının tutumları inceleniyor.
Bu raporun hazırlanması vesilesiyle, Türkiye’nin demokratikleşmesinin önündeki en büyük engellerden biri olan cezasızlık sorununu, Türkiye’nin ve dünyanın içinden geçtiği yeni dönemin dinamikleri üzerinden tartışacağımız çevrimiçi bir webinar düzenliyoruz.
Bağlam
Türkiye’nin tam üyelik süreci ile başlayan ve bu davaların açılmasını mümkün kılan 2000’li yılların başındaki dönem, AB görüşmelerinde gelinen nokta ile tümüyle kapanmış görünüyor. Açılan az sayıda davada sanıklar birer birer beraat ettirildi ve böylece 1990’lı yılların ağır insan hakları ihlalleri ile kısmen de olsa yüzleşme imkanı ortadan kalktı. Diğer yandan, geçtiğimiz yıllarda Türkiye’de ve dünyada pek çok şey değişti. Bugün yerel, bölgesel ve küresel ölçekte insan hakları politikalarını şekillendiren çatışmalar, yükselen popülizm, hakikat sonrası tartışmaları, mülteci meselesi gibi farklı değişkenlerin belirleyici olduğu yeni bir dönemin içinde olduğumuz aşikar.
Webinarda, hem yaşadığımız dönemin yeni dinamiklerinin davaların seyrinde oynadığı rolü, hem de bu dinamikleri dikkate alarak geçmişle yüzleşme – özellikle de yargısal yollarla yüzleşme – hedefimiz doğrultusunda bir gelecek vizyonunu tartışmak istiyoruz. Böylece bir dönem kapanır ve yeni bir dönem açılırken geçmiş ağır insan hakları ihlalleri ile yargısal mekanizmalar yoluyla yüzleşme mücadelemizde farklı perspektifleri değerlendirmek istiyoruz.
Program*
15:00 – 15:15 Açılış ve Rapor Bulgularının Paylaşımı, Emel Ataktürk Sevimli
15:15 – 15:35 Yerel Dinamiklerin Sonuçsuz Kalan Adalet Arayışına Etkisi, Serdar Tekin
15:35 – 15:55 AB ile İlişkilerde Değişen Dinamiklerin Yerel İnsan Hakları Politikaları Üzerindeki Etkisi, Senem Aydın-Düzgit
16:55 – 16:15 Bölgesel ve Küresel Dinamikler Işığında Türkiye’de Demokratikleşememe Döngüsü, Evren Balta
*Webinar sırasında Türkçe-İngilizce simultane tercüme yapılacaktır.
Konuşmacılar
Emel Ataktürk Sevimli, avukat ve insan hakları savunucusu. Hafıza Merkezi kurucularından ve halen bu kurumda hukuk alanında program yöneticiliği görevini sürdürüyor.
Evren Balta, Özyeğin Üniversitesi öğretim üyesidir. Doktorasını Siyaset Bilimi üzerine CUNY-The Graduate Center’den, yüksek lisans derecelerini uluslararası ilişkiler üzerine Columbia Üniversitesi ve Sosyoloji üzerine ODTÜ’den, lisans derecesini de Uluslararası İlişkiler üzerine Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinden almıştır. Çalışmaları karşılaştırmalı siyaset, siyasal şiddet, güvenlik, dış politika, vatandaşlık ve ulus ötesi siyaset alanlarında yoğunlaşmaktadır.
Senem Aydın-Düzgit, Sabancı Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi ve İstanbul Politikalar Merkezi Kıdemli Uzmanı ve Araştırma ve Akademik İlişkiler Koordinatörüdür.
Serdar Tekin, 1974 Ankara doğumlu. Siyaset kuramı doktorasını Toronto Üniversitesi’nde tamamladı. Kamuoyunda “Barış Bildirisi” olarak da bilinen “Bu suça ortak olmayacağız!” başlıklı bildiriyi imzaladığı için, öğretim üyesi olarak çalıştığı Ege Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden 6 Ocak 2017’de 679 sayılı KHK ile ihraç edildi. Founding Acts: Constitutional Origins in a Democratic Age adlı kitabı 2016’da ABD’de University of Pennsylvania Press tarafından, TİHV Akademi bünyesinde hazırladığı Üniversitenin Olağanüstü Hâli: Akademik Ortamın Tahribatı Üzerine Bir İnceleme başlıklı çalışma ise 2019’da Türkiye İnsan Hakları Vakfı tarafından yayımlandı. Halen Toplum ve Bilim dergisinin yayın kurulunda yer alıyor ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nda araştırmacı olarak çalışıyor.
Teşekkürler
Hakikat Adalet Hafıza Merkezi, bu raporun yayımlanmasına ve rapora esas teşkil eden araştırmanın yapılmasına olan katkılarından ötürü İsveç Konsolosluğu ve Friedrich-Ebert-Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği‘ne teşekkür eder. Raporun içeriğinin sorumluluğu tamamen Hakikat Adalet Hafıza Merkezi’ne ait olup, destekçilerin görüşlerini yansıtmaz.
