Hafıza Merkezi’nin yürüttüğü Hafıza ve Gençlik projesi Ocak ayı sonunda tamamlandı. Hafıza ve Gençlik’in ikinci dönemi kapsamında üretilen projelerden biri, katılımcılardan Uğur Yıldırım’ın kaleme aldığı Tokat’ın İki Hikâyesi başlıklı e-kitap oldu.

Uğur Yıldırım’ın yürüttüğü bu araştırma, soykırım sonrasında Tokat’ı terk eden Ermenilerin deneyimi ile yazarın ailesi gibi Çerkes Soykırımı’ndan hayatta kalan ve Tokat’a yerleştirilen Kafkasyalı toplulukların deneyimini bir arada değerlendiriyor. Bu iki halkın devlet ile ilişkileri, anadillerini yaşatma yöntemleri ve azınlık olma deneyimlerindeki farklılıklara odaklanan çalışma, Anadolu’daki demografik dönüşümün izini Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyet dönemlerinden itibaren sürüyor. Anadolu’daki Müslümanlaştırma ve Türkleştirme çalışmalarını Tokat özelinde inceleyen Uğur, iki halkın soykırım deneyimlerinin Anadolu’nun demografik ve kültürel değişiminde nasıl bir rolü olduğunu da inceliyor.

“Bu araştırmanın amacı Türkiye’nin geçmişiyle yüzleşmesine ve hakikatin ortaya çıkmasına dair büyük bir adım atmak değil, hakikatin bir kez daha kişisel hayatımla bağlantısı üzerinden belgelenmesiydi. Türkleştirme ve Müslümanlaştırma projeleriyle, bu projelerin devlet, halk katılımıyla gerçekleşmesi günümüzde hala Türkiye’de özgür, eşit bir demokratik ülke kurulmasının önünde bir engel. Yaşananlarla yüzleşmeyi, ahlaki bir sorumluluk olmakla birlikte, geleceğe dair ‘bir daha olmasın’ diyebilmenin bir yolu olarak görüyorum.”

E-kitaba kaynak olan araştırma, yazarın kendi ailesi ve Tokatlı bir Ermeni ile yaptığı mülakatlara, Tokat’a yaptığı saha ziyaretine ve bu ziyaret sırasında gezme fırsatı bulduğu iki ayrı kent müzesinden izlenimlerine dayanıyor. Bu görüşmelere ve saha deneyimine ek olarak, Ermeni ve Çerkes halklarının soykırım deneyimleri üzerine hazırlanan bir literatür taraması ve Agop Arslanyan’ın kaleme aldığı Adım Agop, Memleketim Tokat adlı otobiyografik eser de araştırmayı şekillendiren önemli unsurlar.

E-kitap dosyasını indirmek için tıklayınız.