Birleşmiş Milletler'in 4 senede bir uyguladığı Evrensel Periyodik İnceleme prosedürüne 6 kurum ortaklığında - Front Line Defenders, International Service for Human Rights, Hakikat Adalet Hafıza Merkezi, Kaos GL, Netherlands Helsinki Committee ve Eşit Haklar için İzleme Derneği - bir rapor gönderdik. İngilizce erişebileceğiniz rapor Türkiye'de insan hakları savunucularının duruma dair aşağıdaki başlıklar altında değerlendirme ve veriler içeriyor. Türkiye 2015 tavsiyelerinde ifade, örgütlenme ve barışçıl gösteri yapma özgürlüklerine dair 29 tavsiyeyi kabul etti. Buna rağmen geçen 4 sene içinde tüm bu özgürlüklere dair yoğun bir yasak ve baskı uyguladı. Bu süreçte 3 dönüm noktası yaşandı: 1) Barış sürecinin çöküşü ve Türkiye’nin güneydoğusunda uygulanan sokağa çıkma yasakları, 2) Darbe girişimi ve OHAL, 3) Yeni başkanlık sistemi. Bu dönemde sivil toplumun faaliyet alanı çarpıcı biçimde daraldı. Hak savunucuları misilleme, ayrımcılık, tehdit, gözdağı, damgalama, yargısal taciz, uzun ve keyfi tutuklama ve seyahat yasakları gibi çok çeşitli yasak ve baskılara maruz bırakıldı. Raporda hak savunucularının maruz kaldığı risk ve saldırılar şöyle sıralandı;

1. Hak savunucularının damgalanması ve şeytanlaştırılması. Örnek olaylar: Türkiye Tabipler Birliği ve Barış Akademisyenleri'ine yönelik karalama kampanyaları, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu'nun (TİHEK) homofobik açıklamaları, İstanbul’da kadınların 8 Mart yürüyüşünde ezanın ıslıklandığı iddiaları.

2. Hak savunucularına yönelik tehdit, gözdağı ve fiziksel saldırılar. Örnek olaylar: Tahir Elçi’nin katli, KAOS GL’nin IŞİD saldırı tehdidinde geçici kapanması, çevreci Ayşin ve Ali Ulvi Büyüknohutçu’nun öldürülmesi.

3. Yargısal taciz ve kriminalleştirme. Örnek olaylar: Eren Keskin’e açılan sayısız dava, Büyükada ve Gezi Davaları, Özgür Gündem ve Barış için Akademisyenler yargılamaları, yaygın tutuklu yargılama uygulamaları, Bülent Şık, Onur Hamzaoğlu, Nurcan Baysal’a açılan davalar, savunma hakkında yönelik kısıtlamalar, Av. Ramazan Demir’e yönelik tutuklama.

4. Örgütlenmeyi kısıtlayan kanun ve uygulamalar. Örnek olaylar: OHAL’de kapatılan dernekler, kamusal toplanmalara getirilen yasaklar, Gezi Davası kapsamında STK’lara yönelik yapılan karalamalar.

5. Barışçıl gösteriyi kısıtlayan kanun ve uygulamalar. Örnek olaylar: Ankara’da LGBTİ+ etkinliklerine, ülke çapında Onur Yürüyüşlerine, Cumartesi Anneleri’ne getirilen yasaklar. İstanbul Havalimanı işçilerinin eylemine yönelik gözaltı ve tutuklamalar.

UPR raporumuzu indirmek için tıklayın.