Geçiş Dönemi Adaletinin Yokluğunda Resmî Hakikat Arayışı: Türkiye’de Meclis Araştırma Komisyonları başlıklı yeni raporumuz yayında. Onur Bakıner tarafından hazırlanan bu rapor, Kürt meselesinde siyasi barışın inşasına yönelik farklı konularda yayınladığımız araştırma serisinin dördüncüsü. Bu rapor, 1997-2013 yılları arasında siyasî şiddet ve insan hakları ihlalleriyle ilgili konuları araştırmak üzere kurulan dört meclis araştırma komisyonunu belgeleyip analiz ederek ileride kurulacak komisyonlar için yol gösterici bilgiler sunmayı amaçlıyor.

Türkiye’de ne resmî bir geçiş dönemi adaleti süreci işletildi ne de bir hakikat komisyonu kuruldu. Fakat meclis ve diğer devlet kurumları, 1980’lerin sonlarından bu yana Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı coğrafyada yaşanan silahlı iç çatışma sırasında devlet güçlerince sergilenen davranışları, bu çatışma sırasında ve sonrasında yaşanan insan hakları ihlallerini ve demokrasiye yönelik tehditleri araştırmak üzere hakikat arayışı ile görevlendiren çeşitli organlar oluşturdu. Bu çalışma, meclis araştırma komisyonlarının gerçekleri ortaya çıkarma, bunları kamuoyuna duyurma ve mağdurlar için tazminat sağlama konusundaki başarılarını ve eksikliklerini inceliyor. Çalışmanın genel amacı, meclisin bir komisyonu olarak veya ondan bağımsız olarak hakikat arayışını yürütmek üzere ileride kurulacak bir kurulun, geçmişteki bu girişimlerin başarılarını geliştirmek ve eksikliklerini aşmak için yapabileceklerini ve yapması gerekenleri tartışmak için zemin hazırlamak.

Raporu okumak için tıklayınız.

Proje hakkında

Bu araştırma serisi, Türkiye’de toplumsal diyalog ve barış inşasına katkı sunmak amacıyla Olof Palme International Center ile işbirliği içinde yürüttüğümüz proje kapsamında hazırlanıyor. Beş yıllık bu işbirliğinin amaçları arasında, dünyada ve Türkiye’deki barış süreçleri hakkında bilgi üretmek ve paylaşmak; barış, demokrasi, çevre ve toplumsal cinsiyet gibi farklı alanlarda çalışan STK’lar arasındaki işbirliğinin artırılmasına katkıda bulunmak; gençler arasında toplumsal diyalog ve barışa ilişkin konular hakkında farkındalık artırmak ve barış üzerine çalışan STK’lar ile girişimler arasında yeni uluslararası işbirlikleri geliştirmek yer alıyor. Hafıza Merkezi, bu proje kapsamında The Swedish Social Democratic Youth League (SSU – İsveç Sosyal Demokrat Gençlik Birliği) ile ortaklık yürütüyor.

Hafıza Merkezi olarak barış süreci boyunca sıkça tekrar eden demokratikleşme, ademi merkeziyet ve yerel yönetimlerin rolü, kolektif ve kültürel haklar, geçiş dönemi adaleti ile geçmişle hesaplaşma gibi kavramların ve bu kavramlar etrafında yürüyen siyasi tartışmanın bugün Türkiye siyaseti için hâlâ çok önemli olduğuna inanıyoruz. Bir adım öteye gitmek gerekirse, bu kavramların ve siyasi tartışmaların tamamı bugün Türkiye siyasetinde kılık değiştirerek, farklı biçimlerde ve başka meselelerle ilişkilendirilerek devam ediyor. Hafıza Merkezi olarak bu kılık değiştirmiş terimlerle yürüyen tartışmayı olabildiğince barış alanına çekmeyi, bunu da proje ekseninde yürütülecek araştırmalar yoluyla yapmayı hedefliyoruz. Dolayısıyla araştırma konuları hem Kürt meselesindeki barış tartışmaları hem de çözüm sürecinin bitmesinden sonra Türkiye’de yaşanan diğer siyasi gelişmelerle ilişkili olarak ele alınıyor.

Proje kapsamında yayımlanan diğer raporlar:

• Cuma Çiçek, Kürt Meselesi ve Siyasi Barış Bağlamında Güç Paylaşımı ve Ademi Merkeziyet (Türkçe, İngilizce, Kürtçe)
• Nesrin Uçarlar, Türkiye’de Barışçıl Bir Hakikat Arayışı ve Irkçılıkla Yüzleşme (Türkçe, İngilizce, Kürtçe)
• Yasin Sunca, Küresel Dünyanın Bölgesel Kürt Sorunu: Zihniyetler, Siyasetler, Jeopolitik Dinamikler (Türkçe, İngilizce, Kürtçe)

Yazar hakkında

Onur Bakıner, Seattle Üniversitesi Siyaset Bilimi bölümünde doçent olarak çalışıyor. Latin Amerika ve Orta Doğu’da geçiş dönemi adaleti, insan hakları ve yargı siyaseti alanlarıyla ilgili çalışmalar yürütüyor. Hakikat Komisyonları: Hafıza, Güç ve Meşruiyet (University of Pennsylvania Yayınları, 2015)  başlıklı kitabı 2017 yılında Amerikan Siyaset Bilimleri Derneği İnsan hakları Bölümü’nün en iyi kitap ödülüne layık görüldü. Şimdilerde Kolombiya ve Türkiye’de uzun süreli iç çatışmalar sırasında yargı aktörlerini inceleyen bir araştırma projesi üzerinde çalışıyor.

Raporu okumak için tıklayınız.