Hafıza Merkezi olarak, 22 Eylül 2023 Cuma günü ağır insan hakları ihlalleriyle yüzleşmenin önündeki en büyük hukuki engellerden olan zamanaşımı sorununu hukuki, tarihsel ve sosyal boyutuyla ele aldığımız uluslararası bir sempozyum düzenliyoruz. Oturum detaylarını aşağıda bulabileceğiniz ve yüz yüze düzenlenecek olan bu sempozyum, zamanaşımına ilişkin kamusal tartışma ve farkındalığı artırmak amacıyla gerçekleştireceğimiz etkinlikler dizisinin bir parçası.

► Sempozyuma kayıt olmak için tıklayın.

Zamanaşımının ağır insan hakları ihlalleri söz konusu olduğunda uygulanmaması ilkesinin 1960’lardan itibaren uluslararası insan hakları hukuku, mevzuat ve içtihatlarında benimsenmesi hukuk alanında önemli bir dönüm noktası oldu. Türkiye bağlamında ise zamanaşımı kavramı dünyadaki hukuksal gelişmelerin tersine ve hukukçular, insan hakları savunucuları ve AİHM’in eleştirilerine rağmen ağır insan hakları ihlallerinin faillerinin cezasız bırakılmasını mümkün kılmak için araçsallaştırılmaya devam etti. Bu durum, hesap verilebilirlik ve adaletin tesisi önündeki en temel engellerden biri. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası gerektiren tüm suçlar için hiçbir fark gözetmeden otuz yıllık zamanaşımı süresinin uygulanması, 1990’larda işlenmiş tüm ağır insan hakları ihlallerine ilişkin yargı süreçlerinin yakın tarihte zamanaşımına uğradığını görebileceğimiz anlamına geliyor.

Hafıza Merkezi olarak geçmişte işlenen ağır insan hakları ihlalleriyle yüzleşmenin Türkiye’de toplumsal barış ve uzlaşıyı tesis etmek için hayati öneme sahip olduğunu düşünüyoruz. Bu sempozyumun, cezasızlık pratiklerini ve zamanaşımının faillerin hesap verebilirliği önünde bir engel olarak kullanılmasını tartışmaya açarak bu amacın gerçekleşmesine katkıda bulunacağını umuyoruz.

Zamanaşımı kavramının Türkiye’de ağır insan hakları ihlallerine ilişkin yargılamalardaki suistimalini değerlendirmeyi ve konu etrafındaki farkındalığı artırmayı amaçlayan bu sempozyum sırasında zamanaşımı kavramının hukuki, siyasi ve insani boyutlarını daha geniş bir bağlamda tartışmayı umuyoruz. Hukukçuları, sosyal bilimcileri ve aktivistleri bir araya getirerek uluslararası insan hakları hukukunda zamanaşımına ilişkin istisnai durumların hukuki ve tarihsel dayanaklarını birlikte değerlendirmek, zamanaşımı kavramının devlet makamları ve yargı kurumları tarafından siyasi saikle araçsallaştırılması, faillerin cezasız bırakılması ve zamanaşımı uygulamalarına karşı hem siyaset alanında hem de sivil toplum tarafından yürütülen mücadele mekanizmalarının yarattığı farkı konuşmak istiyoruz.

Son olarak, sürüncemede kalan yargı süreçlerinin ve zamanaşımına uğratılmış davaların mağdurlar, adalet mücadelesini sürdüren yakınları ve geniş toplum için yarattığı sonuçları antropolojik ve sosyolojik açıdan değerlendireceğiz. Yalnızca Türkiye’ye ilişkin vakalara bakmanın yanı sıra, uluslararası insan hakları kurumlarının zamanaşımına ilişkin kararları, devletlerin hesap verebilirliği için başka ülkelerde yürütülen insan hakları mücadeleleri ve zamanaşımı uygulamasının sömürgeciliğe ilişkin suçlar için kaldırılması gibi uluslararası ve yerel dinamiklere ilişkin yeni perspektifler sunan örnekleri de tartışacağız.

► Sempozyuma kayıt olmak için tıklayın.

Program

Tarih: 22 Eylül 2023 Cuma
Mekân: Anarad Hığutyun Binası, Papa Roncalli Sk. No: 128 Harbiye, Şişli, İstanbul 34374

10:30 – 12:30
Hukuki, Siyasi ve Tarihsel Bağlam
Moderatör:Emel Ataktürk Sevimli

• Hülya Dinçer – MEF Üniversitesi
• Saniye Karakaş – Türkiye İnsan Hakları Davalarına Destek Projesi (TLSP)
• Serdar Tekin – Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV)
• Yeşim Yaprak Yıldız – Goldsmiths, University of London

14:00 – 15:30
Uluslararası Mücadele Örnekleri
Moderatör:Noémi Lévy-Aksu

• David Roberts – Leigh Day, Birleşik Krallık
• Emilio Silva – Asociación para la Recuperación de la Memoria Histórica (ARMH), İspanya
• Marcela Perelman – Centro de Estudios Legales y Sociales (CELS), Arjantin

16:00 – 18:00
Türkiye’den Mücadele Deneyimleri, Direnç ve Dönüşüm
Moderatör: Esra Kılıç, Özgür Amed

• Abdülaziz Altınkaynak
• Dicle Anter
• Eren Baskın
• Sebla Arcan
• Şiyar Kaymaz
• Şehriban Metin

Bazı sunumlar çevrimiçi olarak yapılacaktır. Salondaki dinleyiciler için İngilizce-Türkçe simültane tercüme sağlanacaktır.

Hakikat Adalet Hafıza Merkezi, bu sempozyumun gerçekleşmesine olan katkılarından ötürü Friedrich-Ebert-Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği‘ne teşekkür eder. Sempozyum içeriği ile ilgili sorumluluk tamamen Hakikat Adalet Hafıza Merkezi’ne ait olup, destekçilerin görüşlerini yansıtmaz.