Kuzey İrlanda çalışma ziyareti, Ocak 2019, Belfast

2013 yılında başlayan, kamuoyunda “Çözüm Süreci” olarak bilinen, 40 yıla yakın bir süredir devam eden silahlı çatışmayı sona erdirmeyi ve Kürt meselesine barışçıl ve demokratik bir çözüm bulmayı hedefleyen görüşmeler 2015 yılında başarısızlıkla sonuçlandı. Sürecin akamete uğramasının ardından çatışmaların yeniden başlaması Hafıza Merkezi’nin çalışmalarını oldukça etkiledi. Geçmişle hesaplaşma süreçlerinin barış çabasına eşlik eden süreçler olması, siyasal barış talebini daha ısrarlı ve öncelikli savunma zorunluluğuyla bizi baş başa bıraktı. Hafıza Merkezi, bu hedef doğrultusunda başladığı Zor Zamanlarda Barışı Savunmak projesini 2017-2019 yılları arasında Chrest Vakfı’nın desteği ile yürüttü ve tamamladı. Proje kapsamında yürüttüğümüz araştırma sonucunda “Barış süreci neden akamete uğradı?” , “2015-2016 sokağa çıkma yasakları döneminde neler oldu?” ve “Bundan sonra nasıl barış tahayyülleri olabilir?” sorularına odaklanan üç rapor yazıldı. Bu raporlar, siyaset, akademi, sivil toplum alanlarında yer alan, barış sürecine dair farklı bakış açılarına ve tecrübelere sahip aktörlerle yapılan görüşmelere dayanıyordu.

Raporları ve araştırma çıktılarını biri Diyarbakır’da, ikisi İstanbul’da gerçekleştirilen üç toplantıyla hem görüşme yaptığımız kişilerle hem de ilgili siyaset, sivil toplum ve akademi temsilcileriyle tartışma imkanı bulduk. Bu araştırmanın yanında, 2013-2015 dönemini ayrıntılı bir şekilde belgeleyen çevirimiçi tabanlı bir kronoloji hazırladık, teknik süreçlerinin tamamlanması sonrasında bu çalışmayı kamuoyuyla paylaşacağız. Çatışma süreçlerinden geçmiş ya da çatışma süreçlerinin çözümüne dair uzman kurumlara sahip ülkeler arasında yer alan İsveç, Norveç, Kuzey İrlanda ve Kolombiya’ya çalışma ziyaretleri yaptık, bu ziyaretlerden öğrendiklerimizi raporladık. Ayrıca Türkiye’de Kürt meselesinin farklı veçhelerine hakim uzmanlar ve akademisyenler barış süreci ile ilişkili farklı konulara dair raporlar yazdılar. Hafıza Merkezi, bu projenin çıktılarını 2020-2021 döneminde farklı paydaşlarla paylaşmayı planlarken, bir yandan da barış çalışmalarının bir sonraki adımına hazırlanmaktadır. Bu çalışmalarımızla önümüzdeki dönemde hem barış savunuculuğuna hem de olası yeni bir barış sürecine katkı sunmayı hedefliyoruz.

Güncelleme: 8 Nisan 2020.