Bu proje kapsamında Türkiye’deki sivil toplumun yeni bir barış sürecinin yeniden başlaması ve devam etmesi çabalarında daha etkin bir rol alması ve böylece sivil toplumun barış savunuculuğu alanına katkıda bulunmasına yönelik kapasite geliştirme ve araştırma faaliyetleri gerçekleştiriyoruz.

Tarih: 01.01.2020 – 31.12.2024
Destekçi: Olof Palme International Center
Ortak: İsveç Genç Sosyal Demokrat Birliği (SSU)
Çalışma alanı: Barış

Hedef

Bu projemizle Türkiye’de sivil toplumun barış savunuculuğuna ve olası yeni bir barış sürecine katkı sunma kapasitesini artırmayı hedefliyoruz. Bu genel hedef doğrultusunda proje yeni bir barış sürecinin inşasında önemli olan konu başlıklarında bilgi üretimini arttırmayı, kurumlar arasında işbirliğini güçlendirmeyi ve gençlerin barış alanıyla kurduğu ilişkiyi cesaretlendirmeyi hedefliyor.

Gerekçe

2013 yılında başlayan, kamuoyunda “Çözüm Süreci” olarak bilinen, 40 yıla yakın bir süredir devam eden silahlı çatışmayı sona erdirmeyi ve Kürt meselesine barışçıl ve demokratik bir çözüm bulmayı hedefleyen görüşmeler 2015 yılında başarısızlıkla sonuçlandı. Bu iki yıllık süreç, Kürt meselesine ve meselenin siyasi çözümüne dair tartışmaların daha çeşitli kesimler tarafından yapıldığı, kısmi politika değişiklikleriyle demokratik alanın genişlediği bir ortam oluşturdu. Sürecin bitmesiyle beraber tekrar yoğunlaşan çatışmalar, Kürt meselesi etrafındaki tartışmaları barış ve çözüm ekseninden tekrar savaş ve terör eksenine kaydırdı. 15 Temmuz 2016 tarihinde başarısızlıkla sonuçlanan darbe girişimi ve sonrasında yürürlüğe giren OHAL rejimiyle beraber, temel insan hak ve özgürlüklerinin daha fazla ihlal edildiği, sivil alanın gözle görülür şekilde daraltıldığı, milliyetçiliğin ve militarizmin dilinin hakim olduğu bir ortam oluştu. Yapılan araştırmalarda, çözüm sürecine katılımlarının sınırlı bir düzeyde gerçekleştiği görülen sivil toplum kuruluşları, sürecin akamete uğramasından sonra daha zor şartlar altında çalışmalarını devam ettirmek zorunda kaldılar. Yaşanan tüm bu zorlu süreçler, siyasal barış tartışmalarını daha ısrarlı bir şekilde gündeme getirme zorunluluğunu beraberinde getirdi.

Faaliyetler

Bu proje kapsamında; adem-i merkeziyet, silahsızlanma ve geçiş dönemi adaleti gibi konularda çözüm sürecinin analizinin yapıldığı ve dünyadaki iyi örneklerin Kürt meselesi ile karşılaştırmalı verildiği bir dizi rapor hazırlanacak. Bununla beraber, barış alanında çalışan sivil toplum kuruluşlarının kendi aralarındaki işbirliğini artırmak ve barış savunuculuğunu daha görünür kılmak için çeşitli atölyeler ve eğitimler düzenlenecek. Proje kapsamında, barış savunuculuğu alanında daha etkin faaliyet göstermek ve barış aktivizmi alanına katkıda bulunmak isteyen gençlerle çeşitli atölye, eğitimler ve inceleme ziyaretleri gerçekleştirilecek.

Yayımlanan raporlar

Cuma Çiçek, Kürt Meselesi ve Siyasi Barış Bağlamında Güç Paylaşımı ve Ademi Merkeziyet (Türkçe, İngilizce, Kürtçe)
Nesrin Uçarlar, Türkiye’de Barışçıl Bir Hakikat Arayışı ve Irkçılıkla Yüzleşme (Türkçe, İngilizce, Kürtçe)
Yasin Sunca, Küresel Dünyanın Bölgesel Kürt Sorunu: Zihniyetler, Siyasetler, Jeopolitik Dinamikler (Türkçe, İngilizce, Kürtçe)
Onur Bakıner, Geçiş Dönemi Adaletinin Yokluğunda Resmî Hakikat Arayışı: Türkiye’de Meclis Araştırma Komisyonları (Türkçe, İngilizce, Kürtçe)

Makale çevirileri

Sürecin Ötesinde Barış, Audra Mitchell (2010)
Kıbrıs Barış Müzakerelerindeki “Ötesi”: Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum Basınındaki “Biz-Onlar” Kurgusu, Christophoros Christophorou, Sanem Şahin (2018)
Geçiş Sönemi Adaletinden Edimsel Adalete: Toplumsal Şiddet Sonrasında Barış Aktivizmi, Birgit Bräuchler (2019)
Geçiş Dönemi Adaleti İçin Onarıcı Adaleti Dönüştürmek, Kerry Clamp (2019)
Onarıcı Adaletin Küçük Kitabı, Howard Zehr (2002)

Çevrimiçi paneller

Irkçılıkla Yüzleşmek – Betsy Penso, Nesrin Uçarlar, Yıldız Önen – 9 Mart 2022
Barış İnşasında Meclisin Rolü – Nisan Alıcı, Onur Bakıner, Yeşim Yaprak Yıldız – 30 Mart 2022
Onarıcı Adalet Yaklaşımları – Aslı Odman, Duygu Dağ, Murat Deha Boduroğlu – 27 Nisan 2022
Çatışmalı ve Bölünmüş Kentlerde Hafıza ve Mekân – Dilan Kaya, Nihal Soğancı – 21 Haziran 2022
Türkiyeli Gençlerin Geçmiş Algısı ve Gelecek Tahayyülü – Cihan Erdal, Derya Fırat, Leyla Neyzi – 30 Kasım 2022

Videolar

Diyarbakır Suriçi ve Lefkoşa, şiddet ve baskı mekanizmalarıyla fiziki ve anlatısal olarak bölünen iki kent. Hafıza Merkezi ve Home for Cooperation (Dayanışma Evi) ortaklığıyla 2022 yılının Ekim ve Kasım aylarında yürütülen bu çalışma kapsamında iki kentin mekânsal hafızasının izini sürmek için atölyeler düzenledik. Çatışmalı ve Bölünmüş Kentlerde Mekânsal Hafıza: Diyarbakır ve Lefkoşa başlıklı video, bu atölyelerin hikâyesini anlatıyor.

Toplantı ve çalıştaylar

Barış ve Ekoloji Toplantısı (Zozan Pehlivan, Agit Özdemir ve ekoloji aktivistilerin katılımıyla), 31 Mayıs 2021
Genç Barış Aktivistleri Toplantısı (Kıbrıs Diyalog Formun işbirliğiyle, Türkiye, Kıbrıs ve İsveç’ten genç aktivistlerin katılımıyla), 16 Haziran 2021
Cuma Çiçek, Kürt Meselesi ve Siyasi Barış Bağlamında Güç Paylaşımı ve Ademi Merkeziyet (Cuma Çiçek, Elise Massicard, Ulaş Bayraktar), 23 Haziran 2021.
Nesrin Uçarlar, Türkiye’de Barışçıl bir Hakikat Arayışı ve Irkçılıkla Yüzleşme (Nesrin Uçarlar, Elizabeth Oglesby, Yeşim Yaprak Yıldız), 30 Haziran 2021
Çocukların yaşam hakkına yönelik ihlaller bağlamında cezalandırıcı ve onarıcı adalet Çalıştayı, Diyarbakır, 13-14 Mayıs 2022
Yasin Sunca’nın kaleme aldığı Küresel Dünyanın Bölgesel Kürt Sorunu raporu hakkında çevrimiçi panel (Yasin Sunca, Güney Yıldız, Arzu Yılmaz), 24 Mayıs 2022
Hafıza Turu ve Kolaj Atölyesi, Diyarbakır, 29-30 Ekim 2022
Hafıza Turu ve Kolaj Atölyesi, Lefkoşa, 5-6 Kasım 2022
Diyarbakır ve Lefkoşa: Çatışmalı ve bölünmüş Kentlerin Temsili ve Hafızası, Çevrimiçi Çalıştay, 16 Kasım 2022
Çocuk ve Gençlere Yönelik Çatışma Kaynaklı Hak İhlallerini Hafızalaştırmak, Çevrimiçi Çalıştay, 22 Aralık 2022

Saha ziyaretleri

Kıbrıs Saha Ziyareti (24-27 Ekim 2021): Ziyaret KıbrısDiyalog Formun işbirliğiyle düzenlendi. Amacı Türkiye’den genç aktivistleri KKTC ve Kıbrıs Cumhuriyet’inden genç aktivistleri buluşturmak ve Türkiye’de ve Kıbrıs’ta barış çalışmalarında kullandıkları yöntemler, karşılaştıkları zorluklar ve çizdikleri stratejileri tartışmak. Buluşma Dayanışma Evi’nde Lefkoşa ara bölgesinde gerçekleşti. Son gün Maraş bölgesine saha gezisi düzenlendi.
Diyarbakır Saha Ziyareti (19-22 Aralık 2021): Ziyaretin amacı yerel hak örgütleri ve aktivistleri ile buluşmak, yürüttükleri çalışmalar hakkında bilgiye edinmek ve olası işbirliklerini konuşmak. İnsan hakları, ekoloji,barış, çocuk hakları ve kadın hakları alanlarında çalışan kurumlarla görüşüldü.
Diyarbakır Saha Ziyareti (11-14 Mayıs 2022): Ziyaretin amacı yerel hak örgütleri ve aktivistleri ile buluşmak, yürüttükleri çalışmalar hakkında bilgiye edinmek ve Hafıza Merkezi’nin 2000li yıllar hakkında başladığı yeni araştırma için fikir alışverişinde bulunmaktı. Bu amaçla insan hakları, barış, çocuk hakları ve dil-kültür alanlarında çalışan kurum ve kişilerle görüşüldü.
Antakya Saha Ziyareti (8-11 Eylül 2022): Saha gezisinin amacı yerel STKlara ziyaret etmek, yürüttükleri çalışmalar hakkında bilgiye edinmek, farklı dini ve etnik grupların kültürel miras ve hafızalarını konuşmak ve genç aktivistlerle buluşmaktı. Antakya’da ALİKEV ve Zenginler Atölyesi üyeleriyle görüşüldü, Vakıflı Köyü’nde Kooperatifi ve Müzesi ziyaret edildi.
Hakkari ve Van Saha Ziyareti (3-6 Aralık 2022): Saha gezisinin amacı yerel STK ve avukatlar ile buluşmak, yürüttükleri çalışmalar hakkında bilgiye edinmek ve Hafıza Merkezi’nin 2000li yıllar hakkında başladığı yeni araştırma için saha çalışmasının temelini atmak. Söz konusu yıllara dair mevcut veri ve belgeleme çabaları, deneyim ve hafızaları ve yürütülebilecek ortak çalışmalar konuşuldu.